Pandemia COVID-19 - infodemia (dezinformacja) i rola umiejętności korzystania z e-zdrowia

Opublikowane 03 czerwca 2020
Pandemia COVID-19 - infodemia (dezinformacja) i rola umiejętności korzystania z e-zdrowia

Zaangażowanie społeczności ma kluczowe znaczenie dla powstrzymania zagrożenia, jakie stanowi epidemia nowego koronawirusa (COVID-19). Jednak pandemii COVID-19 towarzyszy „infodemia”, termin używany w odniesieniu do szybkiego rozpowszechniania dezinformacji lub fałszywych wiadomości za pośrednictwem platform mediów społecznościowych i innych kanałów komunikacji.

Rozpowszechnianie tych dezinformacji może powodować, że ludzie będą działać niewłaściwie i zagrozi wysiłkom rządów i organów ds. zdrowia w zarządzaniu pandemią COVID-19, wywołując zarówno panikę, jak i ksenofobię (Centers for Disease Control and Prevention, 2020).

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i organy ds. zdrowia na całym świecie ściśle współpracują z platformami społecznościowymi, takimi jak Facebook, Google, Twitter i YouTube, aby dostarczać opinii publicznej informacje oparte na dowodach, próbując aktywnie przeciwdziałać rozpowszechnianiu błędnych informacji (Zarocostas, 2020). Niemniej jednak dostarczanie dokładnych i wysokiej jakości informacji może być niewystarczające do zapewnienia optymalnych wyników w zakresie zdrowia publicznego, jeżeli nie zostanie uwzględniony wpływ umiejętności korzystania z e-zdrowia (e-heath literacy).

Umiejętność korzystania z e-zdrowia opiera się na pojęciach zarówno dotyczących zdrowia, jak i umiejętności korzystania z mediów, które odnoszą się do zdolności jednostki do wyszukiwania, rozumienia i oceny informacji zdrowotnych z zasobów elektronicznych oraz podejmowania świadomych decyzji zdrowotnych w celu rozwiązania problemu zdrowotnego w codziennych czynnościach (Norman & Skinner, 2006 ).

Badania wykazały, że słaba znajomość stanu zdrowia ogólnie wpływa na to, jak pacjenci z chorobami przewlekłymi reagują i radzą sobie z problemami zdrowotnymi i związanym z nimi lękiem (Neter i Brainin, 2019), jest to niezależnie związane z kilkoma niepożądanymi skutkami zdrowotnymi, w tym hospitalizacją, umieralnością i zdrowiem koszty opieki (Berkman i in., 2011). W kontekście chorób zakaźnych istnieją dowody potwierdzające rolę niskiego poziomu wiedzy na temat zdrowia w związku z brakiem zrozumienia właściwego stosowania antybiotyków i zmniejszonego przyjmowania szczepień (Castro-Sanchez, Chang, Vila-Candel, Escobedo i Holmes, 2016; Lorini i al., 2018), chociaż dowody dotyczące umiejętności korzystania z e-zdrowia w odpowiedzi na przytłaczający napływ informacji o pojawiających się chorobach zakaźnych z różnych mediów społecznościowych i zasobów cyfrowych, pozostają ograniczone.

Globalna penetracja użytkowania smartfonów stwarza ludziom szerokie możliwości dostępu do natychmiastowych informacji związanych ze zdrowiem (i dezinformacji). W tym kontekście infodemia związana z COVID-19 stworzyła bardzo złożone środowisko, którym społeczeństwo może się poruszać, aby zachować zdrowie i podjąć odpowiednie kroki zapobiegawcze z wykorzystaniem dostępnych informacji. Ogromna ilość informacji i wiadomości na temat COVID-19, która sama w sobie może powodować niepewność i niepokój, stanowi poważne wyzwanie dla umiejętności korzystania z e-zdrowia.

Epidemia wirusa Ebola w 2014 r., w czasie której plotki w mediach społecznościowych wywołały wrogość wobec pracowników służby zdrowia (Oyeyemi, Gabarron i Wynn, 2014) oraz ciągłe posty antyszczepionkowe w mediach społecznościowych, mogły zmniejszyć odsetek szczepień (Smith, 2017), to dobrze znane przykłady konsekwencji rozprzestrzeniania się dezinformacji, które mogą być odzwierciedlone w pandemii COVID-19.

Oprócz teorii spiskowych, twierdzących, że sieci komórkowe 5G niekorzystnie wpływają na ludzki układ odpornościowy i powodują rozprzestrzenianie się COVID-19 (Adam i Alba, 2020), szybkie rozpowszechnianie przedwczesnych dowodów dotyczących potencjalnej skuteczności chlorochiny u pacjentów z COVID-19 ( Ferne i Aronson, 2020), napędzane przez media społecznościowe, przyniosły fatalne konsekwencje (Waldrop, Alsup i McLaughlin, 2020). Można przewidzieć, że po udostępnieniu szczepionki przeciwko COVID-19 nastąpi rozprzestrzenianie się teorii spiskowych przeciwko szczepieniom w social mediach, co negatywnie wpłynie na wysiłki zdrowia publicznego przeciwko COVID-19.

Niezbędne jest zrozumienie roli umiejętności korzystania z e-zdrowia w kontroli pandemii COVID-19. Oprócz korzystania ze sprawdzonych narzędzi do oceny rozpowszechnienia umiejętności korzystania z e-zdrowia w kontekście chorób zakaźnych, ważne jest również zbadanie powiązanych umiejętności i związanych z nimi dezinformacji związanych ze zdrowiem przy podejmowaniu decyzji przez społeczeństwo w zakresie środków mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się COVID-19 , takich jak mycie rąk, noszenie maski i ćwiczenie dystansu społecznego.

Ocena umiejętności korzystania z e-zdrowia i potencjalne interwencje w odpowiedzi na COVID-19 muszą wykraczać poza zajmowanie się funkcjonalną wiedzą na temat zdrowia (zdolność do uzyskiwania odpowiednich informacji zdrowotnych), wykraczać poza ramy opieki klinicznej i poza jednostkę (Chinn, 2011; Sykes, Wills, Rowlands I Popple, 2013). Wzmocnienie pozycji społeczeństwa w zakresie lepszej znajomości zagadnień związanych ze zdrowiem w ogóle, wzmocnienie zdolności społeczności poprzez uczestnictwo w życiu społecznym i dialog może być jedną ze strategii walki z dezinformacją związaną z COVID-19 w mediach społecznościowych (Chinn, 2011; Nutbeam, McGill i Premkumar, 2017). Rzeczywiście, ostatnie działania agencji rządowych w celu współpracy z różnymi gigantami mediów społecznościowych (np. Google, Facebook, Instagram, Weibo, WeChat) w celu oznaczenia, sprawdzania faktów i eliminowania dezinformacji stwarza możliwości wspólnego uczenia się i wsparcia społecznego w zakresie zwiększania krytycznej znajomości zagadnień zdrowotnych, ale być może konieczne są dalsze badania w celu zbadania, w jaki sposób krytyczną znajomość zagadnień zdrowotnych można rozwinąć na poziomie populacji w praktyce i ostatecznie zmierzyć.

Infodemia COVID-19 może teraz rozprzestrzeniać się szybciej niż sam COVID-19 w wielu krajach, ale poziom wiedzy medycznej społeczeństwa w zakresie obsługi informacji związanych ze zdrowiem jest często zawyżany przez pracowników służby zdrowia (Dickens, Lambert, Cromwell i Piano, 2013). Pielęgniarki mają dobrą pozycję w systemie opieki zdrowotnej, aby umożliwić pacjentom zrozumienie i wykorzystanie informacji zdrowotnych dla własnego zdrowia.

Zalecane przez American Academy of Nursing „uniwersalne środki ostrożności” w zakresie zdrowia wymagają od praktyków przyjęcia założenia, że ​​społeczeństwo może mieć trudności ze zrozumieniem informacji, a zatem co najmniej zawsze należy potwierdzić zrozumienie przez pacjenta informacji związanych z ich własnym zdrowiem (Loan et al., 2018).

Mówiąc szerzej, w obecnym kontekście komunikacji cyfrowej, wzywamy badaczy, naukowców i władze ds. zdrowia do rozważenia, w jaki sposób umiejętność korzystania z e-zdrowia może odgrywać ważną rolę w ułatwianiu społeczeństwu lepszego zapobiegania infekcji i kontroli zakażeń.

Autorzy:
Yuen Yu Chong, PhD,a, Ho Yu Cheng, PhD,a Helen Yue Lai Chan, PhD,a Wai Tong Chien, PhD,a and Samuel Yeung Shan Wong, MDb

Źródło: Int J Nurs Stud. 2020 Aug; 108: 103644, opublikowano online 15.05.20 
10.1016/j.ijnurstu.2020.103644

Opracowanie wersji polskiej: redakcja MedicalPress
Foto: Engin_Akyurt