Jak wynika z raportu, wszyscy badani diabetolodzy byli zgodni, że obecnie obowiązujące zapisy refundacyjne nie odpowiadają na potrzeby lekarzy i pacjentów. Wskazywali, że zapisy refundacyjne są zbyt wąskie, co powoduje trudności preskrypcyjne, gdyż są niezgodne z wytycznymi terapeutycznymi. To oznacza, że pomimo zaleceń medycznych wskazujących na potrzebę leczenia inhibitorami SGLT-2 i analogami GLP-1, lekarze nie mogą przepisać leczenia refundowanego. Na pierwszym miejscu eksperci zauważają, że funkcjonujący w zapisach refundacyjnych poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c 8%) jest zbyt wysoki, niezgodny z rekomendowanym poziomem 7%, przez co nie pozwala na oddalenie w czasie insulinoterapii (co było intencją Ministerstwa Zdrowia).. Takie postępowanie wyprzedza i blokuje możliwość zastosowania nowych leków, które z kolei w refundacji z insuliną nie mogą być stosowane, choć nie ma to uzasadnienia naukowego – nowoczesne leki potrafią zmniejszyć dawkę insuliny, a nawet doprowadzić do jej odstawienia.^[1]. Oczekiwanie do poziomu HbA1c 8% jest z kolei jawnym działaniem na szkodę pacjenta, gdyż wraz ze wzrostem poziomu HbA1c wzrasta ryzyko zawałów i udarów.

Obecne kryteria refundacji aSGLT-2 i GLP-1 pozostają bez istotnego wpływu na sprzedaż insulin, metformin i pochodnych sulfonylomocznika. Spośród 30 krajów UE i EFTA Polska pozostaje jedynym krajem (nie licząc Słowenii dla aGLP-1), gdzie pacjenci z cukrzycą typu 2 mają najbardziej ograniczony dostęp do refundacji leczenia kardioprotekcyjnego, wydłużającego ich życie - inhibitorów SGLT-2 oraz analogów GLP-1 - względem wytycznych klinicznych.

98 proc. diabetologów, którzy wzięli udział w badaniu ankietowym jest zgodnych: zastosowanie inhibitorów SGLT-2 lub analogów GLP-1 jest skutecznym sposobem na odsunięcie w czasie insulinoterapii i zmniejszenie zapotrzebowania na insulinę. Jak wskazują eksperci, u pacjentów diabetologicznych zbyt szybko lekarze pierwszego kontaktu zlecają insulinoterapię bez uprzedniego określenia wartości hemoglobiny glikowanej. Aż 2/3 pacjentów, którzy znajdują się obecnie pod opieką diabetologa jak i lekarza podstawowej opieki zdrowotnej nie miało oceny HbA1c. Pacjenci, którym odmówiono refundacji nowoczesnej farmakoterapii nie spełniają wymogu HbA1c ≥ 8%, który według wytycznych w leczeniu cukrzycy nie powinien być brany pod uwagę w kryteriach refundacyjnych. Oznacza to, że pacjent uzyskuje dostęp do nowoczesnej farmakoterapii dopiero wtedy, kiedy jego stan się pogarsza, co stoi w sprzeczności z wytycznymi europejskimi, że leczenie powinno zaczynać się możliwie jak najwcześniej.^[2]

Eksperci są zgodni, że wdrożenie nowoczesnej farmakoterapii na wczesnym etapie cukrzycy typu 2 zapobiega powikłaniom sercowo-naczyniowym, które prowadzą do niewydolności serca czy nerek, znacznie skracając życie pacjenta. Mimo to, lekiem najczęściej dołączanym do metforminy - pomimo rekomendacji dołączenia inhibitorów SGLT-2 bądź agonistów GLP-1 bez względu na stopień wyrównania glikemii – są pochodne sulfonylomocznika. W krajach Europy o szerszym dostępie nastąpiło obniżenie z 87% do 30% udziału pochodnych sulfonylomocznika w terapii pacjentów z cukrzycą typu 2, które charakteryzują się niekorzystnym wpływem na ryzyko sercowo-naczyniowe, ryzyko hipoglikemii i wzrost masy ciała. Ponadto, pacjenci i środowisko medyczne zwraca uwagę, że polscy chorzy nie mają dostępu do ciągłego monitorowania poziomu glikemii, choć na świecie istnieją skuteczne narzędzia telemonitoringu, co z kolei pomaga w indywidualizacji terapii, dając jednocześnie poczucie bezpieczeństwa pacjentom.

Rozszerzenie refundacji nowoczesnych terapii w cukrzycy typu 2 powinny umożliwić środki z opłaty cukrowej, które od 1 stycznia br. w 96,5% trafiają do NFZ, a które (wg ustawy) przeznacza się na działania o charakterze edukacyjnym i profilaktycznym oraz na świadczenia opieki zdrowotnej związane z utrzymaniem i poprawą stanu zdrowia świadczeniobiorców z chorobami rozwiniętymi na tle niewłaściwych wyborów i zachowań zdrowotnych, w szczególności z nadwagą i otyłością. Na rozszerzenie refundacji zgodnie z wytycznymi klinicznymi wystarczyłoby zaledwie około 5% tego budżetu.

Pacjenci oraz środowisko eksperckie mają nadzieję, że ich głos zostanie usłyszany, a wnioski z raportu uwzględnione przy kolejnych decyzjach refundacyjnych. Szczegółowe rozmowy z wiceministrem Maciejem Miłkowskim na temat raportu będą dyskutowane na spotkaniu z przedstawicielami Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w najbliższym czasie.