dr Adam Maciejczyk: Krajowa Sieć Onkologiczna jest rozwiązaniem, które skupia się na poprawie organizacji opieki onkologicznej w Polsce. Proces tworzenia sieci onkologicznych jest powszechnie rekomendowanym rozwiązaniem, mamy już takie sieci w wielu krajach europejskich, wśród których znajdują się również Czechy. Pomysł na stworzenie Europejskiej Sieci Szpitali Onkologicznych zawarty również został w Europejskim Planie Walki z Rakiem.

 

Polski model sieci onkologicznej, który od 3 lat testowany jest w ramach pilotażu na Dolnym Śląsku, zawiera kilka rozwiązań organizacyjnych, bezpośrednio przekładających się na poprawę sytuacji pacjenta. Przede wszystkim, to profesjonalna Infolinia Onkologiczna, działająca w oparciu o skrypty zindywidualizowane dla potrzeb danego województwa. Pacjent podczas jednej rozmowy telefonicznej umawiany jest na wizytę u onkologa, może wybrać z listy działających w sieci szpitali miejsce konsultacji, dobierany jest również odpowiedni do potrzeb pacjenta specjalista. Ważnym elementem infolinii onkologicznej jest rozszerzenie zakresu komunikacji z chorym o dodatkowe narzędzia informatyczne - bramki smsowe, specjalne aplikacje internetowe. Najważniejszym jednak procesem jest stałe monitorowanie efektywności działania infolinii - obserwujemy ilość nieodebranych rozmów, oddzwaniamy do osób, które się nie dodzwoniły i przede wszystkim sprawdzamy realny czas oczekiwania na wizytę u onkologa. Przydatność zaproponowanego w pilotażu rozwiązania została bardzo dobrze oceniona w ankiecie przez samych pacjentów.

 

Kolejnym ważnym dla pacjentów rozwiązaniem jest rozszerzenie, a tak naprawdę po raz pierwszy realne określenie, zakresu działań koordynatorów onkologicznych. Pacjent potrzebuje koordynatora już na poziomie diagnostyki onkologicznej, która często jest bardzo skomplikowana. Pacjent musi mieć możliwość bezpośredniego kontaktu ze swoim koordynatorem. Natomiast koordynator musi być wyposażony w odpowiednią wiedzę i narzędzia umożliwiające realizację tego odpowiedzialnego zadania. Dobrze działający zespół koordynatorów eliminuje wiele problemów organizacyjnych w szpitalach, wspiera lekarzy i pielęgniarki. Ich rola w systemie opieki onkologicznej jest bardzo ważna.

 

Należy także podkreślić, że dla pacjenta bardzo ważna w procesie leczenia jest jakość wszystkich usług. Standaryzacja opisów badań histopatologicznych, wyznaczanie optymalnych ścieżek diagnostyczno-terapeutycznych z zaznaczonymi punktami oceny jakościowej procesu np. w postaci oceny kompletności i terminowości realizacji świadczeń, to kluczowy element procesu jakościowego w KSO. Dlatego tak ważny jest codzienny proces mierzenia, liczenia i wartościowania wszystkich procesów.

 

 

dr Adam Maciejczyk: Pandemia uwydatniła wszystkie problemy ochrony zdrowia, nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Duże środki, które większość krajów wydała na walkę z pandemią, nie zawsze przyniosły spodziewany efekt. Najgorszą sytuację zaobserwowano w krajach, w których od lat zgłaszane były problemy organizacyjne. Pilotaż KSO rozpoczął się w 2019, czyli w okresie przed pandemią. Dzięki rozwiązaniom wdrożonym w pilotażu udało się nam uniknąć wielu problemów związanych np. z dostępem pacjenta do onkologa.

 

Nie uważam, że przesuwanie terminów wdrażania sieci to dobry pomysł, bo każdy dzień zwłoki powoduje że, wiele tysięcy pacjentów później skorzysta z rozwiązań, które są dla procesu leczenia kluczowe. Najwyższy czas, aby wszyscy pacjenci w Polsce mogli mieć dostęp do rozwiązań, które ułatwiają dostęp do onkologa, zapewniają poprawę jakości diagnostyki i leczenia onkologicznego. Im później zaczniemy wprowadzać KSO, tym później pacjenci odczują jej efekty. Istotne jest to, że koncepcja sieci jest już stworzona  i  przetestowana w pilotażu, dlatego jej wdrożenie nie powinno stanowić dużego problemu.

 

Krajowa Sieć Onkologiczna jest strukturą organizacyjną, która jest w stanie elastycznie dostosowywać się do aktualnych potrzeb pacjentów onkologicznych. W KSO zbieramy wszystkie dane o pacjencie , a przede wszystkim dane o efektywności wszystkich działań. Bez tego nie jesteśmy w stanie ocenić czy wdrażane zmiany organizacyjne przynoszą efekt.

 

 

dr Adam Maciejczyk: PTO w swoich uwagach do propozycji ustawy o KSO wskazało, na konieczność umieszczenia kluczowych elementów uregulowania na poziomie aktów wykonawczych do projektu ustawy. Przykładem mogą być kryteria kwalifikacji do sieci onkologicznej. Dlatego też w praktyce równie istotnym, jeśli nawet nie istotniejszym, elementem warunkującym skuteczność Krajowej Sieci Onkologicznej będą regulacje zawarte w rozporządzeniach Ministra Zdrowia, a także zarządzeniach Prezesa NFZ czy innych, dalszych aktach prawnych.

 

Zwróciliśmy również uwagę na fakt, że nowa organizacja opieki onkologicznej będzie implikowała zmiany w pakiecie onkologicznym. Naszym zdaniem w uzasadnieniu do ustawy zabrakło odniesień do międzynarodowych wytycznych w sprawie organizacji opieki onkologicznej oraz do podobnych rozwiązań z innych krajów Unii Europejskiej. Jako przykład podano, że w 2017 r. w ramach unijnej inicjatywy CanCon (Joint Action on Cancer Control) opublikowano kompleksowy dokument – Europejski Przewodnik Poprawy Jakości w Kompleksowej Walce z Rakiem (European Guide on Quality Improvement in Comprehensive Cancer Control), w którym przedstawiono model „sieci kompleksowej opieki onkologicznej”.

 

Polskie Towarzystwo Onkologiczne zwróciło uwagę, że wejście w życie projektowanych zmian, jak wskazano w projekcie ustawy i towarzyszących mu dokumentacji, wiązać się będzie z potrzebą zwiększenia wydatków publicznych, podkreślając, że oprócz górnego limitu wydatków budżetu państwa na proponowane zmiany, należy wprowadzić także limit dolny, tj. minimalną kwotę, która będzie przeznaczana na ten cel. Co więcej, projekt ustawy może też precyzować zasady postępowania w przypadku, w którym w danym roku przekroczy się maksymalny limit wydatków. Taka sytuacja może świadczyć o potrzebie dalej idących zmian.

 

W ocenie Towarzystwa warte rozważenia jest wprowadzenie procedury rewizji budżetu na podstawie map potrzeb zdrowotnych. W tym zakresie Krajowa Rada ds. Onkologii mogłaby posiadać zobowiązanie do okresowego weryfikowania danych z map, by potwierdzić aktualność planowanych środków w kolejnych latach.

 

W ocenie PTO Karta Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego (DiLO) obecnie wymaga bardzo daleko idących modyfikacji. Ścieżka pacjenta opisana w ramach Pakietu Onkologicznego odbiega od modelu opieki kompleksowej w onkologii.

 

PTO wskazało, że projekt ustawy bardzo słusznie zakłada od samego początku funkcjonowania sieci onkologicznej gromadzenie i wymianę ustrukturyzowanych zbiorów danych medycznych oraz zapewnia potrzebne do tego podstawy prawne. Zwróciliśmy jednak uwagę, że na poziomie ustawy, bądź aktów wykonawczych, warto doprecyzować zasady bieżącego transferu danych w trakcie sprawowania opieki nad pacjentem, tak by nie budziło wątpliwości, kto, w którym momencie, jakie dane i komu powinien przesłać, by zapewnić koordynację i sprawne kontynuowanie opieki zdrowotnej.

 

Kluczowym elementem jest zapewnienie ewaluacji funkcjonowania sieci na podstawie zebranych danych i mechanizmu wykorzystywania ich na rzecz poprawy funkcjonujących rozwiązań.

 

 

dr Adam Maciejczyk: Wdrożenie KSO powinno odbywać się etapowo. W pierwszym okresie wszystkie podmioty, które zajmują się opieką i leczeniem onkologicznym powinny mieć możliwość wejścia do sieci, jednak pod warunkiem zobowiązania się do rzetelnego raportowania do systemu danych jakościowych.

 

W początkowym okresie wdrażania rozwiązań, podmioty miałyby czas na przygotowanie się do sprawnego (najlepiej automatycznego) pobierania danych z EDM. Po okresie 2 lat, wypracowany model analizy danych, powinien umożliwić ocenę jakości, efektywności klinicznej i nawet finansowej realizowanych świadczeń.

 

Kluczowa w tym początkowym okresie rozwoju KSO będzie współpraca świadczeniodawców z NFZ i Krajową Radą ds. Onkologii. Ważną cechą KSO jest otwartość na sprawne wprowadzanie ewentualnych modyfikacji związanych z rozwojem i zmianami w onkologii. Dlatego szczegółowe regulacje dotyczące np. mierników, ścieżek pacjenta czy rozliczenia świadczeń powinny być zawarte w rozporządzeniach lub obwieszczeniach.

 

Dobrze skonstruowana sieć onkologiczna zapewni pacjentom onkologicznym dostęp do odpowiedniej jakości opieki i leczenia, ale co równie ważne, zagwarantuje pracownikom opieki onkologicznej bardzo potrzebną stabilizację zasad działania organizacji opieki onkologicznej.


źródło: wywiad redakcji Medicalpress