Trwająca ponad rok sytuacja związana z ogólnoświatową pandemią, zmieniła całe nasze życie. Większość Polaków ograniczyła wychodzenie z domu ze względu na wprowadzone restrykcje, ale i z obawy o zakażenie COVID-19.  W  dużej mierze miało to również wpływ na korzystanie z opieki medycznej – strach powodował rezygnację z wizyty lekarskiej czy zaplanowanego zabiegu. Z drugiej strony placówki medyczne ograniczyły dostęp do diagnostyki i ambulatorium przerzucając ciężar na telemedycynę.

Podstawą dbania o zdrowie są regularne badania, których wyniki pokazują realny stan kondycji organizmu. Niejednokrotnie profilaktyka przyczynia się do wykrycia choroby na wczesnym etapie, gdzie odpowiednio wdrożone leczenie hamuje jej rozwój i często pozwala na powrót do zdrowia.



U osób chorujących przewlekle, koniecznością są regularne wizyty u lekarza prowadzącego, tym bardziej, że w obecnych czasach pandemii, jest to grupa szczególnie narażona na zakażenie wirusem, którego konsekwencje mogą prowadzić do śmierci. Przyjmowanie leków, rehabilitacja i dostęp do opieki lekarskiej zapewniają chorym stabilizację życiową, często poprawę i jakości i długości życia.

Wielki niepokój budzi fakt, że w  roku 2020 odnotowano 67,1 tys. więcej zgonów (innych niż z powodu koronawirusa) niż w 2019 roku.[2] Największa część tych zgonów była spowodowana  chorobami  układu krążenia – 16,69 proc., cukrzycą -15,8 proc., chorobami neurologicznymi -14,63 proc. , chorobami układu trawiennego – 13,54 proc., chorobami psychiatrycznymi 12,69 proc., chorobami płuc 10,33 proc. oraz nowotworami 4,7 proc. [3]

Utrudniony dostęp do lekarzy, zmniejszona ilość badań profilaktycznych i diagnostycznych, mniej miejsc w szpitalach – to tylko kilka czynników, które przyczyniły się do większej liczby zgonów.  33,4 proc. respondentów odpowiedziało, że było zmuszonych zrezygnować z planowanych świadczeń zdrowotnych, diagnostyki chorób lub ich profilaktyki. Ponad 37 proc. stwierdziło, że dotknęło to również ich rodziny. A blisko 36 proc. nie zetknęło się z takim problemem.

Praktycznie wszyscy respondenci, bo aż 97 proc. jest zdania, że powinny zostać podjęte działania w kierunku poprawy tej sytuacji. [4] Utrudniony dostęp do świadczeń w dłuższej perspektywie może znacząco odbić się na zdrowiu pacjentów. W 2020  r. liczba zgonów z powodu chorób układu krążenia była o 11,1 tys. większa niż w roku 2019. Był to najwyższy wzrost, jaki odnotowano wśród pozostałych chorób przedstawionych w rejestrze NFZ.[5] Nie możemy pozwolić na to, by ta tendencja wzrostowa się utrzymywała. - mówi  dr Marta Kałużna-Oleksy, kardiolog i prezes Polskiego Stowarzyszenia Osób z Niewydolnością Serca.

Ponad 38 proc. ankietowanych odpowiedziało, że w związku z tą sytuacją stan ich zdrowia lub kogoś z ich rodziny znacząco się pogorszył. Część z nich, blisko 8 proc., utraciło sprawność fizyczną na stałe. Ograniczenia związane z sytuacją epidemiologiczną wpłynęły negatywnie nie tylko na sam dostęp do rehabilitacji, ale wiele osób już poddawanych rehabilitacji, z obawy o zarażenie wirusem, z niej zrezygnowało. Warto również zwrócić uwagę, że podczas pandemii wiele osób znacząco ograniczyło  regularne i aktywne uprawianie sportu. Kolejnym problemem, z którym mierzyło się ponad 21 proc. respondentów, był brak dostępu do leków. Co istotne, już przed pandemią koronawirusa, kryzys lekowy dotknął cały świat.  U ponad 38 proc. wystąpiło zaostrzenie choroby, co dla wielu osób przewlekle chorych oznacza znaczne pogorszenie jakości i skrócenie długości życia. 14,4 proc. wymagało leczenia szpitalnego. Najbardziej przykrą konsekwencją, która dotknęła blisko 8 proc. respondentów, była śmierć kogoś bliskiego.[6]

‘’Profilaktyka, diagnostyka i ogólny dostęp do opieki zdrowotnej są niezwykle ważne. W sytuacji gdy jest to utrudnione i jednocześnie tracimy możliwość do regularnego korzystania z sytemu opieki medycznej, to niestety jesteśmy narażeni na rozwijanie się chorób i pogłębianie schorzeń. Nie zawsze jednak chodzi o brak dostępu do lekarza - może paraliżować nas strach przed zarażeniem się COVID-19. Bagatelizujemy objawy i czekamy na zakończenie pandemii… Ale zawał, czy nowotwór nie poczeka! A tylko szybka interwencja medyczna może zapobiec tragicznym w skutkach konsekwencjom. Zdrowie jest przecież nadrzędną wartością, o którą musimy systematycznie dbać. Zarządzający systemem opieki medycznej  nie może dopuszczać do sytuacji, gdzie pacjent przechodzący zawał serca, z obawy o zarażenie wirusem, boi zgłosić się do lekarza.’’ – mówi Marta Domańska, ekspert z Instytutu LB Medical.

Minister Zdrowia zapowiedział plan odbudowy zdrowia Polaków i przywrócenia pełnej dostępności do usług medycznych. Idąc naprzeciw konsekwencjom wywołanym przez COVID-19, powstał plan odbudowy zdrowia Polaków, który obejmie pięć elementów, tj. Krajową Sieć Onkologiczną, Krajową Sieć Kardiologiczną, zniesienie limitów w dostępie do lekarzy specjalistów, opiekę i rehabilitację pocovidową oraz program profilaktyki dla osób 40 plus.

Wyniki badania wskazują, że aż 74 proc. nie ma pojęcia o  istnieniu planu odbudowy polskiego systemu ochrony zdrowia po COVID-19.[7] W badaniu respondenci odpowiedzieli, że według ich wiedzy głównym celem planu jest promocja szczepień na COVID-19. - 42,5 proc., stworzenie sieci kardiologicznej- 34,2 proc. oraz stworzenie sieci onkologicznej- 31,2 proc. Ponad 44 proc. wskazało na stworzenie pakietu badań profilaktycznych będących bilansem zdrowia po pandemii. Zdaniem 39 proc. plan ma na celu odmrożenie systemu opieki.[8]

Dodatkowo, Polska jako, jeden z krajów członkowskich Unii Europejskiej, opracowała projekt dokumentu – Krajowy Plan Odbudowy, który jest podstawą do skorzystania z Instrumentu Odbudowy i Zwiększenia Odporności. Jest to dokument, który określa cele związane z odbudową i tworzeniem odporności społeczno-gospodarczej po kryzysie wywołanym przez COVID-19. Za proces jego tworzenia odpowiada Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.

Czym jest Krajowy Plan Odbudowy?

Minister Zdrowia, Adam Niedzielski, podczas konferencji prasowej poświęconej Krajowemu Planowi Odbudowy, poruszył jeden z filarów planu - sektor zdrowia. Dobrze, że w Krajowym Planie Odbudowy sektor zdrowia traktowany ma być priorytetowo. Opieka zdrowotna w Polsce wymaga systemowych rozwiązań i tu konieczne jest podjęcie konkretnych działań ze strony decydentów, zwłaszcza w dobie kryzysu pandemicznego – dodaje Marta Domańska. Minister zapowiedział cztery obszary zmian w opiece zdrowotnej. Pierwszy obszar dotyczy cyfryzacji opieki zdrowotnej, a w tym zwiększenie efektywności i dostępności świadczeń zdrowotnych przez wsparcie infrastrukturalne podmiotów leczniczych i rozwój e-zdrowia. Drugi zakłada zwiększenie liczebności personelu medycznego i stworzenie odpowiednich warunków do ich kształcenia. Kolejne opierają się na  wzmocnieniu zaplecza naukowego oraz stworzeniu warunków dla rozwoju sektora leków.