Każdego roku u ponad 170 tys. osób wykrywany jest nowotwór, a prognozy na kolejne lata nie dają powodów do optymizmu — rak jest i na długo pozostanie drugą najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. Jak zapewnić równy dostęp do diagnostyki i leczenia, uzupełnić braki kadrowe oraz przeprowadzić konieczne reformy organizacyjne – o tych kwestiach dyskutowali najwybitniejsi polscy onkolodzy i hematolodzy podczas konferencji „Healthcare Policy Summit – Onkologia”, zorganizowanej przez Instytut Rozwoju Spraw Społecznych (IRSS).

Nowotwory ginekologiczne, pomimo postępu w diagnostyce i terapii, wciąż pozostają wyzwaniem. W Polsce szczególnie niepokoi utrzymujący się trend wzrostowy śmiertelności z powodu endometrium i stabilizacja współczynników dotyczących pozostałych nowotworów kobiecych. Potrzebne są powszechne szczepienia przeciw HPV i refundacja terapii immunologicznych.

W Polsce niepełnosprawne kobiety rzadziej niż pozostałe korzystają z opieki ginekologicznej. W dostępie do niej przeszkadzają m.in. problemy infrastrukturalne. W lipcu w niektórych miejscowościach parkuje mobilny gabinet ginekologiczny, w którym na bezpłatne badania zgłaszać się mogą także kobiety z niepełnosprawnością.

Polki badają się bardzo rzadko1, dlatego coraz częstszą przyczyną ich śmierci są nowotwory kobiece. Jeszcze gorzej wygląda sytacja kobiet z niepełnosprawnościami – aż 77 % z nich nie chodzi do ginekologa regularnie, a 22 % nie było nigdy na takiej wizycie2. Szacuje się, że w Polsce jest tylko 158 gabinetów ginekologicznych dostosowanych do potrzeb pacjentek z niepełnsprawnościami.3 Organizatorzy kampanii społeczno-edukacyjnej „W kobiecym interesie” apelują: „Zadbajmy razem o dostępność gabinetów dostosowanych do potrzeb kobiet z różnymi niepełnosprawnościami, aby miały szansę na profilaktykę ratującą życie”. W trasę po Polsce rusza mobilny gabinet ginekologiczny, gdzie wszystkie kobiety, również te z niepełnosprawnościami będą mogły bezpłatnie wykonać szeroki pakiet badań ginekologicznych (m.in. usg, cytologia, test na HPV).

W tym roku obchody Europejskiego Tygodnia Szczepień zbiegają się w naszym kraju z ogromnym wyzwaniem, jakim jest zapewnienie szczepionek wielkiej grupie uchodźców z objętej wojną Ukrainy. Według Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) dzieci ukraińskie mogą być bardziej podatne na różne choroby, którym można zapobiegać poprzez szczepienia, takie jak polio czy odra. Poziom wyszczepienia przeciwko tym chorobom jest bowiem w Ukrainie wciąż niewystarczający.

Co roku na nowotwory powiązane z wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) umiera tysiące ludzi: kobiet i mężczyzn. Nowotworów HPV-zależnych z roku na rok przybywa. Są skuteczne sposoby, by się przed nimi uchronić, choć te najskuteczniejsze zarezerwowane są przede wszystkim dla młodych osób. Mowa o szczepieniach, obecnie częściowo refundowanych przez państwo.

Porozumienie na Rzecz Dobrych Praktyk w Szczepieniach, jako platforma ekspertów medycznych, osób związanych ze światem nauki oraz przedstawicieli organizacji pacjentów kształtuje merytoryczną dyskusję nt. szczepień ochronnych w przestrzeni publicznej oraz buduje zaufanie wokół szczepień. Jednym z obszarów zainteresowań inicjatywy jest realizacja celów NSO w ramach szczepień przeciwko HPV. W związku z powyższym dniu 8 marca br.odbędzie się debata pt.: „Bezpłatne szczepienia przeciw HPV – ostatnia szansa na realizację?”

Europejski Plan Walki z Rakiem (Europe’s Beating Cancer Plan) zakłada, że aby wyeliminować nowotwory związane z zakażeniem HPV, konieczne jest zaszczepienie 90 proc. docelowej populacji dziewcząt i zwiększenie odsetka zaszczepionych chłopców do 2030 r. W Polsce możemy zrealizować plan zaszczepienia 60 proc. docelowej populacji dziewcząt i chłopców do końca 2028 r., ale konieczna jest  m.in. szeroka akcja promocyjna tych szczepień, ocenia prof. Mariusz Bidziński, konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii onkologicznej.

W Polsce liczba wykonanych szczepień przeciw COVID-19 sięga już prawie 31 mln, przy czym liczba osób zaszczepionych w pełni wynosi prawie 20,3 mln. Średnio co trzeci Polak w wieku od 18 do 65 lat przyznaje, że nie zamierza się zaszczepić, a większości z nich nic nie skłoni do zmiany zdania. Niechęć do szczepień przeciw COVID-19 przełożyła się także na inne szczepionki. WHO wskazuje, że na całym świecie odnotowano największy od dwóch dekad wzrost liczby dzieci niezaszczepionych przeciwko odrze. Eksperci podkreślają, że potrzebna jest edukacja, by ponownie przywrócić zaufanie do szczepień, które przecież pomogły opanować dziesiątki chorób zakaźnych i coraz częściej wykorzystywane są także w profilaktyce nowotworowej.

Plan posiedzenia Rady Przejrzystości Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w dniu 22 listopada 2021 r. zakłada m.in przygotowanie stanowisk odnośnie leków Mavenclad (cladribinum) w ramach programu lekowego dot. leczenia stwardnienia rozsianego oraz Ofev (nintedanibum) w ramach programu lekowego: „Leczenie nintedanibem choroby śródmiąższowej płuc związanej z twardziną układową, a także szczepionki Gardasil (szczepionka przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego [typy 6, 11, 16, 18].

Cytologia na podłożu płynnym była jednym z bohaterów niedawnego Kongresu Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników który odbył się we Wrocławiu. Przede wszystkim dlatego, że powinna być standardem a nie jest niestety w Polsce finansowana ze środków publicznych. Czym się różni cytologia na podłożu płynnym od tej obecnie powszechnie wykonywanej? Z punktu widzenia pacjentki – niczym. Z punktu widzenia lekarza – daje większą pewność prawidłowego wyniku cytologii.  

Wprowadzenie szczepień przeciwko HPV jest jednym z priorytetów Narodowej Strategii Onkologicznej (NSO), która zakłada, że rozpoczną się one w 2021 roku wśród dziewcząt. Nic więc dziwnego, że ten temat był poruszany podczas konferencji Wizja Zdrowia, która odbyła się w ubiegłym tygodniu. Wszyscy wiedzą, że szczepienie przeciwko HPV skutecznie zapobiega rakowi szyjki macicy. Minister Maciej Miłkowski zadeklarował, że polska młodzież będzie chroniona przed wirusem HPV – od listopada będzie dostępna szczepionka w 50% refundacji aptecznej, a od marca 2022 roku ma być dostępny drugi preparat.