Sprawozdanie z działalności Narodowego Funduszu Zdrowia za IV kwartał 2022 roku pokazuje, jak dużym problemem jest czas oczekiwania na wizytę do specjalisty. W kolejce do okulistów czeka największa liczba pacjentów wśród wszystkich specjalizacji medycznych[1].

Kampania „Zachowaj Wzrok” ma celu edukowanie pacjentów o potrzebie stosowania się do zaleceń profilaktycznych a także proponowanie rozwiązań optymalizujących dostęp do opieki okulistycznej.

Na świecie żyje blisko 190 mln pacjentów z AMD. W Polsce według danych Stowarzyszenia Retina AMD Polska może być aż 140 000 osób z wysiękową postacią choroby. Szacuje się, że w każdym roku przybywać będzie nawet 14 000 nowych pacjentów. Związane jest to ze starzeniem się społeczeństwa, a także dużym powiązaniem chorób oczu z powszechnie występującymi chorobami przewlekłymi, takimi jak np. cukrzyca. Czynniki ryzyka to także palenie tytoniu, brak aktywności fizycznej czy nadciśnienie. Postępująca utrata wzroku to przede wszystkim znaczne obniżenie jakości życia a także uzależnienie od osób trzecich nawet w najbardziej codziennych czynnościach, takich jak czytanie, pisanie czy oglądanie telewizji.

Związany z cukrzycą DME (cukrzycowy obrzęk plamki) występuje głównie u osób młodych, wciąż czynnych zawodowo. Wszelkie ograniczenia wynikające z pogorszeniem wzroku wpływa na możliwości zawodowe i tym samym sytuację finansową pacjenta. Brak efektywnego dostępu do leczenia może wpłynać na zwiększenie się liczby rent z tytułu niezdolności do pracy.

Leczenie AMD i DME opiera się na zastosowaniu leków blokujących VEGF (czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego). Podawane są one w iniekcjach doszklistkowych.

W Polsce leczenie chorób siatkówki odbywa się w ramach programu lekowego finansowanego przez NFZ.

Od 1 lipca 2022 roku leczenie cukrzycowego obrzęku plamki oraz zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem odbywa się w ramach połączonego programu lekowego B.70 Leczenie pacjentów z chorobami siatkówki. Dzieje się tak, ponieważ leczenie odbywa się za pomocą tych samych terapii w obu schorzeniach. To największy program lekowy w NFZ. Kwalifikowani są do niego pacjenci z AMD już od 45 r.ż., nie kwalifikują się jednak osoby, których stan jest już zaawansowany. W programie nie ma ograniczenia czasowego, pacjenci mogą też do niego wracać. Szacuje się, że chorych na AMD jest ok. 90 tys., z czego 90% to nAMD, czyli postać wysiękowa zwyrodnienia plamki. W programie aktywnie leczonych jest 38 tys. pacjentów w 195 ośrodkach. Natomiast w DME epidemiologia rozkłada się inaczej, ponieważ 40% chorych jest poniżej 45 r.ż. To choroba, która rozwija się u ok. 1/3 osób z cukrzycą. Diagnostyka wymaga bardzo dokładnej oceny siatkówki. Program lekowy ruszył jesienią 2021 w dwóch województwach, w 2022 roku obejmując już całą Polskę. W Programie leczonych jest. ok. 9 tys. pacjentów (5,7 tys. w leczeniu czynnym).

Choroby siatkówki postępują szybko i często niezauważalnie, ponieważ pojawiają się asymetrycznie - niezajęte jeszcze chorobowo oko przejmuje funkcje wzrokową, maskując objawy niedowidzenia. Szybkie wychwycenie momentu, w którym widzimy że pogarsza się nasz wzrok oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia pozwala zapobiec utracie widzenia i uniknięcie odwracalnej niepełnosprawności.

Jak pokazuje liczba pacjentów aktywnie leczonych, Program lekowy B.70 działa sprawnie i efektywnie. Problemem jednak jest pierwsza wizyta u okulisty, który diagnozuje chorobę i kwalifikuje do leczenia. Żyjemy w starzejącym się społeczeństwie, szacuje się, że liczba przypadków nAMD wzrośnie o ok. 57% do 2040 roku, natomiast w roku 2030 na świecie będzie żyło 360 milionów ludzi z cukrzycą. Dlatego musimy przygotować system opieki zdrowotnej na zbliżającą się falę zachorowań na choroby siatkówki i wdrożyć rozwiązania pozwalające na rozluźnienie kolejek, szybką i sprawną diagnostykę i wdrożenie leczenia.

 

Kampania „Zachowaj Wzrok”, której inicjatorami są Stowarzyszenie Retina AMD Polska oraz Instytut Prawa Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, partnerem kampanii jest firma Roche. Ideą kampanii jest szeroka edukacja na temat chorób siatkówki takich jak zwyrodnienie plamki (AMD) i cukrzycowy obrzęk plamki (DME), które mogą powodować utratę wzroku. Materiały i narzędzia informacyjne kampanii pozwalają na poznanie choroby i świata widzianego oczami pacjentów osobom z grup ryzyka oraz ich opiekunom. Materiały i narzędzia informacyjne kampanii pozwalają na poznanie choroby i świata widzianego oczami pacjentów − osobom z grup ryzyka oraz ich opiekunom.

 

W ramach prowadzonych działań uruchomiona została strona www.zachowajwzrok.pl, gdzie zgromadzone są informacje o ośrodkach specjalizujących się w Polsce w leczeniu chorób siatkówki, materiały dot. pomocy chorym oraz szybkie testy diagnostyczne.

 

Kolejne projekty to np. warsztaty edukacyjne dla pacjentów i ich rodzin oraz spotkania edukacyjne z ekspertami. Celem kampanii jest uwrażliwianie na temat chorób siatkówki oraz promocja profilaktyki AMD i DME.

 

 

AND Retina Polska