Światowy Tydzień Alergii - wydolność płuc decyduje o długości naszego życia!
Opublikowane 07 czerwca 2022
Tematem przewodnim tegorocznego Światowego Tygodnia Alergii jest astma. To jedna z najczęściej rozpoznawanych przewlekłych chorób płuc, niestety bagatelizowana i mierząca się z brakiem zoptymalizowanej opieki zdrowotnej. Astma powoduje gwałtowną utratę czynności płuc, co bezpośrednio koreluje z długością naszego życia. Klinicyści biją na alarm, bo każda utrata czynności płuc o 10 proc. zwiększa ryzyko zgonu - z jakiejkolwiek innej przyczyny – o 30 proc.
Zgodnie z oficjalnymi statystykami astma dotyka ponad 2,5 mln Polaków, jednak badania epidemiologiczne wskazują, że ta liczba może być znacznie wyższa i sięgać nawet 4 mln osób. Ze wszystkich alergicznych jednostek chorobowych, astma stanowi najczęstszą przyczynę absencji chorobowej, hospitalizacji, czy też długotrwałej niezdolności do pracy, a alergolodzy zgodnie twierdzą, że będzie ona chorobą coraz częściej rozpoznawaną, przy czym zmianie będzie ulegał jej charakter i przebieg, który jest silnie skorelowany z rozpoznaniem i sposobem leczenia. Obydwa te aspekty stanowią bardzo duże wyzwanie.
Rozpoznanie astmy jest procesem rozłożonym w czasie, ponieważ astma jest chorobą kliniczną, zmienną i nieprzewidywalną. Teoretycznie rozpoczyna się od 1 do 3 roku życia, ale praktycznie może objawić się na każdym etapie życia. Dodatkowo jej przebieg uzależniony jest od chorób współistniejących. Stopień kontroli astmy można ocenić jedynie na podstawie wieloparametrycznego obrazu klinicznego, w skład którego wchodzi m.in. jakość snu, zdolność do wysiłku fizycznego, czynność płuc, zaostrzenia itd. Tylko taki kompleksowy obraz daje szansę na efektywne leczenie chorego.
O dobrym leczeniu pacjenta możemy mówić w sytuacji, gdy mamy do czynienia z poprawnym rozpoznaniem i prawidłowo dobranymi lekami. Tutaj bardzo dużą rolę odgrywają lekarze, którzy teoretycznie dysponują międzynarodowymi wytycznymi, ale często nie mają czasu zapoznać się z bardzo obszernymi, zmieniającymi się w cyklu rocznym wskazówkami. Niemniej istotnym ogniwem całego procesu leczenia, o ile nie decydującym, jest świadomy swojej choroby pacjent – mówi prof. Maciej Kupczyk, prezydent Polskiego Towarzystwa Alergologicznego – Zatrważające jest to, że tylko 10 proc. pacjentów po roku kontynuuje realizację recept, czyli chce stosować leki systematycznie, co jest kluczem do osiągnięcia dobrego efektu w tej przewlekłej chorobie. Astmy nie da się wyleczyć, ale można ją kontrolować regularnym i bardzo odpowiedzialnym przyjmowaniem leków, które dla polskich pacjentów są dostępne na poziomie standardów europejskich – dodaje prof. Kupczyk.
Lista leków refundowanych, szczególnie w wypadku astmy ciężkiej, daje bardzo dobre możliwości terapeutyczne, ale jak twierdzą klinicyści brak skoordynowanego, z ułatwionym dostępem, systemu opieki nad pacjentem, utrudnia efektywność procesu leczenia. Obecnie chorzy z mniejszych miast i wsi mają słaby dostęp do specjalistów, a czas pandemii dodatkowo pogorszył sytuację. Liczba porad specjalistycznych w czasie pandemii spadła o 25 proc. co nie napawa optymizmem w obliczu faktu, że chory z ciężką postacią astmy powinien odbyć przynajmniej jedną na dwa miesiące wizytę u specjalisty.
Problem nadużywania
Wielu chorych żyjących z astmą ciężką, w obliczu poprawy samopoczucia zapomina, że celem leczenia astmy jest uzyskanie pełnej kontroli nad jej objawami, a także zapobieganie zaostrzeniom i pogorszeniu stanu zdrowia związanego z chorobą. Takie efekty możliwe są tylko dzięki przestrzeganiu zaleceń od lekarza i systematyczności. Bazowanie na leczeniu doraźnym (aktywność w sytuacji zaostrzenia choroby, leki wziewne SABA) wiąże się z ryzykiem rozwoju ciężkich zaostrzeń choroby. Zgodnie ze standardami międzynarodowymi (GIBA) stosowanie 3 i więcej dawek leków wziewnych SABA tygodniowo zwiększa ryzyko przyszłych ataków astmy, a stosowanie 12 i więcej opakowań rocznie, to czynnik większego ryzyka zgonu spowodowanego astmą.
Jako naród jesteśmy dosyć specyficzni w kontekście leczenia różnych chorób, nie tylko astmy. Z chęcią słuchamy sąsiadów, bliskiego nam otoczenia, a nie lekarzy. Po leki – mam tutaj na myśli leki na receptę - sięgamy w sytuacjach krytycznych, co w przypadku astmy ciężkiej w perspektywie krótkoterminowej oczywiście przynosi efekty, ale w długoterminowej wpływa destrukcyjnie na organizm chorego – mówi prof. Radosław Gawlik, prezydent elekt Polskiego Towarzystwa Alergologicznego – Badania przeprowadzone w ramach projektu ASTMA ZERO pokazały, że średnie używanie leków z grupy SABA przez polskiego pacjenta wynosi 3,66 opakowań rocznie (zgodnie z wytycznymi nie powinna przekraczać 3 opakowań rocznie). Z kolei aż 6 proc. osób z astmą stosujących leki z tej grupy zużywa ponad 12 opakowań rocznie. To skrajna nieodpowiedzialność, której efekty mogą być bardzo przykre i mogą wiązać się np. z nagłym zaostrzeniem choroby, a nawet zgonem – dodaje prof. Gawlik.
Nowe technologie w obszarze astmy i astmy ciężkiej
W celu optymalizacji modelu opieki nad pacjentem niezbędne jest monitorowanie kontroli astmy oraz mierzenie skuteczności leczenia. Szczególnie istotne jest monitorowanie zużycia przez pacjenta leków doraźnych (SABA, GSK) oraz wdrożenie mechanizmów ostrzegających o ryzyku ich nadużywania. Jednym z takich rozwiązań – kluczowym zdaniem klinicystów – jest wdrożenie rozwiązań informatycznych pozwalających na wykorzystanie funkcjonalności systemu e-Recepta. Umożliwią one wsparcie lekarza w procesie zarządzania chorobą zgodnie z międzynarodowymi standardami GINA. W ramach projektu „e-Recepta 2.0” o ryzyku nadużywania określonych grup leków system będzie informował lekarza o przekroczeniu limitu recept wypisanych na farmaceutyki ze wspomnianych grup.
Projekt został przygotowany we współpracy z Uczelnią Łazarskiego, jest zaaprobowany przez MZ i czeka na środki umożliwiające jego sfinansowanie. Łączenie sił na rzecz poprawy stanu leczenia astmy w Polsce Koalicja na rzecz Leczenia Astmy to powołane w 2021 roku zrzeszenie osób i instytucji bezpośrednio zainteresowanych systemowymi aspektami leczenia astmy w Polsce, zarówno z perspektywy pacjenckiej, klinicznej, jak i ekonomicznej.
Członkami Koalicji są zarówno eksperci systemu ochrony zdrowia, klinicyści w obszarze astmy, ale również przedstawiciele organizacji pacjenckich. Stworzenie takiego kompetencyjnego hub’u daje możliwość całościowego oglądu problemów związanych z tą jednostką chorobową – mówi prof. Marek Kulus, przewodniczący Koalicji na rzecz Leczenia Astmy – Wspólnie dostrzegamy pilną konieczność poprawy dostępności i jakości leczenia astmy w Polsce oraz umożliwienie pacjentom holistycznej opieki, opartej na nowoczesnych terapiach, zgodnie z najnowszymi wytycznymi klinicznymi. Nie jest to żadne novum, ale czy nie najlepsze są najprostsze i najbardziej oczywiste rozwiązania? – dodaje prof. Kulus.
Światowy Tydzień Alergii
Do 11 czerwca trwa Światowy Tydzień Alergii, którego hasłem przewodnim jest Breath better. The Asthma & Allergy Connection. Z tej okazji Polskie Towarzystwo Alergologiczne oraz Koalicja na rzecz Leczenia Astmy przypominają postulaty wspierające uzyskanie poprawy jakości opieki nad pacjentami z astmą i ich leczenia:
• poprawa efektywności i optymalizacji leczenia oraz wzrost aktywności zawodowej pacjentów z astmą,
• zwiększenie wykrywalności astmy przez lekarzy rodzinnych oraz weryfikacja wstępnego rozpoznania choroby i ustalenie indywidualnego planu leczenia pacjenta przez lekarzy specjalistów w dziedzinie alergologii i pulmonologii,
• zmniejszenie liczby hospitalizacji pacjentów z powodu zaostrzeń astmy oraz przekształcenie oddziałów alergologii w Centra Leczenia Astmy Ciężkiej,
• starania o dostęp do nowoczesnego leczenia biologicznego.
Rozpoznanie astmy jest procesem rozłożonym w czasie, ponieważ astma jest chorobą kliniczną, zmienną i nieprzewidywalną. Teoretycznie rozpoczyna się od 1 do 3 roku życia, ale praktycznie może objawić się na każdym etapie życia. Dodatkowo jej przebieg uzależniony jest od chorób współistniejących. Stopień kontroli astmy można ocenić jedynie na podstawie wieloparametrycznego obrazu klinicznego, w skład którego wchodzi m.in. jakość snu, zdolność do wysiłku fizycznego, czynność płuc, zaostrzenia itd. Tylko taki kompleksowy obraz daje szansę na efektywne leczenie chorego.
O dobrym leczeniu pacjenta możemy mówić w sytuacji, gdy mamy do czynienia z poprawnym rozpoznaniem i prawidłowo dobranymi lekami. Tutaj bardzo dużą rolę odgrywają lekarze, którzy teoretycznie dysponują międzynarodowymi wytycznymi, ale często nie mają czasu zapoznać się z bardzo obszernymi, zmieniającymi się w cyklu rocznym wskazówkami. Niemniej istotnym ogniwem całego procesu leczenia, o ile nie decydującym, jest świadomy swojej choroby pacjent – mówi prof. Maciej Kupczyk, prezydent Polskiego Towarzystwa Alergologicznego – Zatrważające jest to, że tylko 10 proc. pacjentów po roku kontynuuje realizację recept, czyli chce stosować leki systematycznie, co jest kluczem do osiągnięcia dobrego efektu w tej przewlekłej chorobie. Astmy nie da się wyleczyć, ale można ją kontrolować regularnym i bardzo odpowiedzialnym przyjmowaniem leków, które dla polskich pacjentów są dostępne na poziomie standardów europejskich – dodaje prof. Kupczyk.
Lista leków refundowanych, szczególnie w wypadku astmy ciężkiej, daje bardzo dobre możliwości terapeutyczne, ale jak twierdzą klinicyści brak skoordynowanego, z ułatwionym dostępem, systemu opieki nad pacjentem, utrudnia efektywność procesu leczenia. Obecnie chorzy z mniejszych miast i wsi mają słaby dostęp do specjalistów, a czas pandemii dodatkowo pogorszył sytuację. Liczba porad specjalistycznych w czasie pandemii spadła o 25 proc. co nie napawa optymizmem w obliczu faktu, że chory z ciężką postacią astmy powinien odbyć przynajmniej jedną na dwa miesiące wizytę u specjalisty.
Problem nadużywania
Wielu chorych żyjących z astmą ciężką, w obliczu poprawy samopoczucia zapomina, że celem leczenia astmy jest uzyskanie pełnej kontroli nad jej objawami, a także zapobieganie zaostrzeniom i pogorszeniu stanu zdrowia związanego z chorobą. Takie efekty możliwe są tylko dzięki przestrzeganiu zaleceń od lekarza i systematyczności. Bazowanie na leczeniu doraźnym (aktywność w sytuacji zaostrzenia choroby, leki wziewne SABA) wiąże się z ryzykiem rozwoju ciężkich zaostrzeń choroby. Zgodnie ze standardami międzynarodowymi (GIBA) stosowanie 3 i więcej dawek leków wziewnych SABA tygodniowo zwiększa ryzyko przyszłych ataków astmy, a stosowanie 12 i więcej opakowań rocznie, to czynnik większego ryzyka zgonu spowodowanego astmą.
Jako naród jesteśmy dosyć specyficzni w kontekście leczenia różnych chorób, nie tylko astmy. Z chęcią słuchamy sąsiadów, bliskiego nam otoczenia, a nie lekarzy. Po leki – mam tutaj na myśli leki na receptę - sięgamy w sytuacjach krytycznych, co w przypadku astmy ciężkiej w perspektywie krótkoterminowej oczywiście przynosi efekty, ale w długoterminowej wpływa destrukcyjnie na organizm chorego – mówi prof. Radosław Gawlik, prezydent elekt Polskiego Towarzystwa Alergologicznego – Badania przeprowadzone w ramach projektu ASTMA ZERO pokazały, że średnie używanie leków z grupy SABA przez polskiego pacjenta wynosi 3,66 opakowań rocznie (zgodnie z wytycznymi nie powinna przekraczać 3 opakowań rocznie). Z kolei aż 6 proc. osób z astmą stosujących leki z tej grupy zużywa ponad 12 opakowań rocznie. To skrajna nieodpowiedzialność, której efekty mogą być bardzo przykre i mogą wiązać się np. z nagłym zaostrzeniem choroby, a nawet zgonem – dodaje prof. Gawlik.
Nowe technologie w obszarze astmy i astmy ciężkiej
W celu optymalizacji modelu opieki nad pacjentem niezbędne jest monitorowanie kontroli astmy oraz mierzenie skuteczności leczenia. Szczególnie istotne jest monitorowanie zużycia przez pacjenta leków doraźnych (SABA, GSK) oraz wdrożenie mechanizmów ostrzegających o ryzyku ich nadużywania. Jednym z takich rozwiązań – kluczowym zdaniem klinicystów – jest wdrożenie rozwiązań informatycznych pozwalających na wykorzystanie funkcjonalności systemu e-Recepta. Umożliwią one wsparcie lekarza w procesie zarządzania chorobą zgodnie z międzynarodowymi standardami GINA. W ramach projektu „e-Recepta 2.0” o ryzyku nadużywania określonych grup leków system będzie informował lekarza o przekroczeniu limitu recept wypisanych na farmaceutyki ze wspomnianych grup.
Projekt został przygotowany we współpracy z Uczelnią Łazarskiego, jest zaaprobowany przez MZ i czeka na środki umożliwiające jego sfinansowanie. Łączenie sił na rzecz poprawy stanu leczenia astmy w Polsce Koalicja na rzecz Leczenia Astmy to powołane w 2021 roku zrzeszenie osób i instytucji bezpośrednio zainteresowanych systemowymi aspektami leczenia astmy w Polsce, zarówno z perspektywy pacjenckiej, klinicznej, jak i ekonomicznej.
Członkami Koalicji są zarówno eksperci systemu ochrony zdrowia, klinicyści w obszarze astmy, ale również przedstawiciele organizacji pacjenckich. Stworzenie takiego kompetencyjnego hub’u daje możliwość całościowego oglądu problemów związanych z tą jednostką chorobową – mówi prof. Marek Kulus, przewodniczący Koalicji na rzecz Leczenia Astmy – Wspólnie dostrzegamy pilną konieczność poprawy dostępności i jakości leczenia astmy w Polsce oraz umożliwienie pacjentom holistycznej opieki, opartej na nowoczesnych terapiach, zgodnie z najnowszymi wytycznymi klinicznymi. Nie jest to żadne novum, ale czy nie najlepsze są najprostsze i najbardziej oczywiste rozwiązania? – dodaje prof. Kulus.
Światowy Tydzień Alergii
Do 11 czerwca trwa Światowy Tydzień Alergii, którego hasłem przewodnim jest Breath better. The Asthma & Allergy Connection. Z tej okazji Polskie Towarzystwo Alergologiczne oraz Koalicja na rzecz Leczenia Astmy przypominają postulaty wspierające uzyskanie poprawy jakości opieki nad pacjentami z astmą i ich leczenia:
• poprawa efektywności i optymalizacji leczenia oraz wzrost aktywności zawodowej pacjentów z astmą,
• zwiększenie wykrywalności astmy przez lekarzy rodzinnych oraz weryfikacja wstępnego rozpoznania choroby i ustalenie indywidualnego planu leczenia pacjenta przez lekarzy specjalistów w dziedzinie alergologii i pulmonologii,
• zmniejszenie liczby hospitalizacji pacjentów z powodu zaostrzeń astmy oraz przekształcenie oddziałów alergologii w Centra Leczenia Astmy Ciężkiej,
• starania o dostęp do nowoczesnego leczenia biologicznego.
źródło: PTA
Autor:
Redakcja MedicalPress