„Wielu chorych z nAMD i DME ma trudności z comiesięcznymi zastrzykami i wizytami lekarskimi, często związanymi z obecnymi standardami opieki, i niestety ich wzrok może ucierpieć w wyniku niedostatecznego leczenia” – powiedział prof. Ramin Tadayoni, kierujący oddziałami okulistyki w paryskich szpitalach Lariboisière, Saint-Louis i Rothschild oraz prezes elekt Europejskiego Towarzystwa Specjalistów ds. Chorób Siatkówki (EURETINA). „Dla Europejczyków zmagających się z tymi schorzeniami ta decyzja to szansa na pierwszą nową metodę leczenia od ponad dekady. Taką, która z czasem może poprawić i ochronić ich wzrok przy mniejszej liczbie zastrzyków”.

Vabysmo jest jedynym wstrzykiwanym lekiem okulistycznym zatwierdzonym w Europie na podstawie badań III fazy potwierdzających możliwość leczenia nAMD i DME w odstępach do czterech miesięcy. [5,6,7] W związku z tym, że stosowanie Vabysmo może z czasem wymagać mniejszej liczby zastrzyków do oka, przy jednoczesnej poprawie i utrzymaniu jakości widzenia oraz poprawie anatomicznej, przebieg leczenia dla pacjentów, ich opiekunów i systemów opieki zdrowotnej będzie mniej uciążliwy. [6,7,8,9]

„Zatwierdzenie Vabysmo w Europie jest wynikiem lat badań prowadzonych przez okulistów i naukowców Roche, którym bardzo zależy na poprawie stanu zdrowia osób z chorobami siatkówki” – powiedział dr Levi Garraway, dyrektor medyczny i dyrektor ds. globalnego rozwoju produktów Roche. „Cieszymy się, że możemy zaoferować pacjentom w Europie tę pierwszą w swoim rodzaju metodę leczenia. Pracujemy nad tym, aby była ona jak najszybciej dostępna dla osób z nAMD i DME”.

Decyzja o zatwierdzeniu leku była możliwa dzięki wynikom czterech badań fazy III, w których uczestniczyło 3220 pacjentów: TENAYA i LUCERNE w przypadku nAMD w pierwszym roku oraz YOSEMITE i RHINE w przypadku DME przez okres do dwóch lat. Badania wykazały, że osoby leczone Vabysmo, podawanym w odstępach do czterech miesięcy, osiągnęły podobną poprawę widzenia i poprawę anatomiczną w porównaniu do afliberceptu podawanego co dwa miesiące. [6,7,8] Dane pochodzące z wszystkich czterech badań przeprowadzonych w ciągu dwóch lat wykazały, że u ponad 60% osób leczonych Vabysmo można było zmniejszyć częstotliwość podawania leku do czterech miesięcy przy jednoczesnej poprawie wzroku i utrzymaniu jakości widzenia. Ponadto, w okresie do dwóch lat, mediana liczby zastrzyków u osób z nAMD i DME leczonych Vabysmo była mniejsza o odpowiednio 33% (10 vs 15) i 21% (11 vs 14) w porównaniu z afliberceptem. [6,9]

Przeciwciało dwuswoiste Vabysmo zostało specjalnie zaprojektowane w celu hamowania dwóch szlaków chorobowych, powiązanych z wieloma zagrażającymi wzrokowi schorzeniami siatkówki. Poprzez niezależne blokowanie szlaków z udziałem Ang-2 i VEGF-A, Vabysmo stabilizuje naczynia krwionośne, a tym samym ogranicza stan zapalny, uszkodzenia i nieprawidłowy wzrost naczyń (neowaskularyzację) bardziej niż hamowanie samego VEGF-A. [7] Trwała stabilizacja naczyń krwionośnych może na dłużej poprawić kontrolowanie choroby, widzenie i wyniki anatomiczne. [7,8]

Lek Vabysmo jest obecnie zatwierdzony dla osób z nAMD i DME w Unii Europejskiej i dziewięciu innych krajach na całym świecie, w tym w USA, Japonii i Wielkiej Brytanii. Obecnie trwa składanie wniosków do innych organów regulacyjnych. [5,10,11,12] Do tej pory na całym świecie dostarczono ponad 100 tysięcy dawek Vabysmo w celu leczenia tych schorzeń. [13] Roche w dalszym ciągu prowadzi badania nad obszarami, w których Vabysmo może przynieść dodatkowe korzyści pacjentom.

Roche opracował zaawansowany program rozwoju klinicznego fazy III dla Vabysmo. Obejmuje on badanie AVONELLE-X, będące przedłużeniem badań TENAYA i LUCERNE, oceniające długoterminowe bezpieczeństwo i tolerancję Vabysmo w neowaskularnym (wysiękowym) zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem (nAMD) oraz badanie RHONE-X,  będące przedłużeniem badań YOSEMITE oraz RHINE, oceniające długoterminowe bezpieczeństwo i tolerancję Vabysmo w cukrzycowym obrzęku plamki (DME). [14,15] Dodatkowo trwają badania BALATON i COMINO oceniające skuteczność i bezpieczeństwo stosowania Vabysmo u osób z obrzękiem plamki w wyniku niedrożności żyły siatkówki. [16,17] Grupa Roche rozpoczęła również badanie IV fazy ELEVATUM dotyczące stosowania Vabysmo w niedostatecznie reprezentowanych populacjach pacjentów z DME. [18]

 

TENAYA (NCT03823287) i LUCERNE (NCT03823300) to dwa identyczne, randomizowane, wieloośrodkowe, przeprowadzone metodą podwójnie ślepej próby, globalne badania III fazy oceniające skuteczność i bezpieczeństwo stosowania Vabysmo^® (farycymabu) w porównaniu z afliberceptem u 1329 osób z neowaskularnym (wysiękowym) zwyrodnieniem plamki związanym z wiekiem (671 w badaniu TENAYA i 658 w badaniu LUCERNE).

 

W obu badaniach osiągnięto główny punkt końcowy, przy czym lek Vabysmo podawany w odstępach do czterech miesięcy konsekwentnie zapewniał poprawę ostrości wzroku i poprawę anatomiczną nie gorszą niż aflibercept podawany co dwa miesiące. Drugorzędowy punkt końcowy w obu badaniach mierzył odsetek osób otrzymujących Vabysmo, u których podawanie kolejnych dawek odbywało się co trzy lub cztery miesiące w ciągu pierwszego roku. Co ważne, 46% (n=144/315) osób przyjmujących Vabysmo w badaniu TENAYA i 45% (n=142/316) w badaniu LUCERNE mogło przyjmować dawki co cztery miesiące w pierwszym roku, a odpowiednio dodatkowo 34% (n= 107/315) i 33% (n=104/316) mogło przyjmować dawki co trzy miesiące. Łącznie prawie 80% pacjentów przyjmujących Vabysmo było w stanie odczekać trzy miesiące lub dłużej między kolejnymi dawkami w ciągu pierwszego roku.

 

Po dwóch latach poprawa widzenia była porównywalna w obu metodach leczenia. W badaniu TENAYA  średnia poprawa widzenia na tablicy do badania wzroku w porównaniu z wartością wyjściową po dwóch latach wynosiła +3,7 liter przy stosowaniu Vabysmo i +3,3 liter przy stosowaniu afliberceptu. W badaniu LUCERNE średnia poprawa wzroku od wartości wyjściowej po dwóch latach wynosiła +5,0 liter przy stosowaniu Vabysmo i +5,2 liter przy stosowaniu afliberceptu. Ponadto w okresie dwóch lat  u 59% (n=160/271) pacjentów przyjmujących Vabysmo w badaniu TENAYA i 67% (n=192/287) w badaniu LUCERNE podawano lek w czteromiesięcznych odstępach. Jest to wzrost w stosunku do wyników rocznych, które wykazały, że 46% (n=144/315) pacjentów przyjmujących Vabysmo w badaniu TENAYA i 45% (n=142/316) w badaniu LUCERNE otrzymywało dawkę co cztery miesiące. Dodatkowe 15% (n=41/271) pacjentów przyjmujących Vabysmo w badaniu TENAYA i 14% (n=41/287) w badaniu LUCERNE przeszło na dawkowanie trzymiesięczne po dwóch latach. Łącznie pod koniec drugiego roku odsetek pacjentów przyjmujących Vabysmo co trzy lub cztery miesiące wynosił 80%.

 

Lek Vabysmo był ogólnie dobrze tolerowany w obu badaniach, z korzystnym stosunkiem korzyści do ryzyka. W badaniach TENAYA i LUCERNE najczęstszymi reakcjami niepożądanymi (≥3% pacjentów) były zaćma, krwotok spojówkowy, męty w ciele szklistym, rozdarcie nabłonka barwnikowego siatkówki, wzrost ciśnienia śródgałkowego i ból oka. Wyniki dotyczące bezpieczeństwa były spójne we wszystkich grupach.

YOSEMITE (NCT03622580) i RHINE (NCT03622593) to dwa identyczne, randomizowane, wieloośrodkowe, przeprowadzone metodą podwójnie ślepej próby, globalne badania III fazy oceniające skuteczność i bezpieczeństwo stosowania Vabysmo^® (farycymabu) w porównaniu z afliberceptem u 1891 osób z zaburzeniami widzenia spowodowanymi cukrzycowym obrzękiem plamki (940 w badaniu YOSEMITE i 951 w badaniu RHINE).

 

W obu badaniach osiągnięto główny punkt końcowy, przy czym lek Vabysmo podawany w odstępach do czterech miesięcy konsekwentnie zapewniał poprawę ostrości wzroku i poprawę anatomiczną nie gorszą niż aflibercept podawany co dwa miesiące. Drugorzędowy punkt końcowy w obu badaniach mierzył odsetek osób przyjmujących Vabysmo w grupie "treat and extend", u których lek podawano co trzy lub cztery miesiące. Co ważne, u 53% (n=151/286) pacjentów z grupy "treat and extend" leczonej Vabysmo w badaniu YOSEMITE i 51% (n=157/308) w badaniu RHINE stosowano czteromiesięczne dawkowanie pod koniec pierwszego roku, a odpowiednio u dodatkowych 21% (n=60/286) i 20% (n=63/308) stosowano dawkowanie trzymiesięczne. Po dwóch latach liczba osób w grupie "treat and extend" leczonej Vabysmo, u których zastosowano czteromiesięczne dawkowanie wzrosła do 60% (n=162/270) w badaniu YOSEMITE i do 64% (n=185/287) w badaniu RHINE. U dodatkowych 18% (n=49/270) pacjentów w badaniu YOSEMITE i 14% (n=39/287) w badaniu RHINE zastosowano dawkowanie trzymiesięczne. Łącznie prawie 80% pacjentów w grupie "treat and extend" leczonej Vabysmo było w stanie odczekać trzy miesiące lub dłużej między kolejnymi dawkami pod koniec drugiego roku.

Lek Vabysmo był ogólnie dobrze tolerowany w obu badaniach, z korzystnym stosunkiem korzyści do ryzyka. W badaniach YOSEMITE i RHINE najczęstszymi reakcjami niepożądanymi (≥3% pacjentów) były zaćma, krwotok spojówkowy, męty w ciele szklistym, wzrost ciśnienia śródgałkowego i ból oka. Wyniki dotyczące bezpieczeństwa były spójne we wszystkich grupach.

Bibliografia
[1] Bright Focus Foundation. Age-Related Macular Degeneration: Facts & Figures. [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://www.brightfocus.org/macular/article/age-related-macular-facts-figures.
[2] Connolly E, et al. Prevalence of age-related macular degeneration associated genetic risk factors and 4-year progression data in the Irish population. Br J Ophthalmol. 2018;102:1691–5.

[3] Yau JWY, et al. Global prevalence and major risk factors of diabetic retinopathy. Diabetes Care. 2012;35:556-64.

[4] Heier JS, et al. The Angiopoietin/Tie pathway in retinal vascular diseases: a review. Retina-J Ret Vit Dis. 2021;41:1-19.

[5] Europejska Agencja Leków. Summary of Product Characteristics, Vabysmo, 2022.
[6] Wells JA, et al. Faricimab in Diabetic Macular Edema: Two-Year Results From the Phase III YOSEMITE and RHINE Trials. Zaprezentowano na: Angiogenesis, Exudation and Degeneration 2022.
[7] Heier JS, et al. Efficacy, durability and safety of intravitreal faricimab up to every 16 weeks for neovascular age-related macular degeneration (TENAYA and LUCERNE): Two randomised, double-masked, phase III, non-inferiority trials. The Lancet. 2022;399(10326):741-755, https://doi.org/10.1016/S0140-6736(22)00010-1.

[8] Wykoff C, et al. Efficacy, durability and safety of intravitreal faricimab with extended dosing up to every 16 weeks in patients with DME (YOSEMITE and RHINE): two randomised, double-masked, phase 3 trials. The Lancet. 2022;399(10326):729-740, https://doi.org/10.1016/S0140-6736(22)00018-6.

[9] Khanani A, et al. Faricimab in Neovascular Age-Related Macular Degeneration: Year 2 Efficacy, Safety and Durability Results From the Phase III TENAYA and LUCERNE Trials. Zaprezentowano na: 2022 American Society of Retina Specialists Annual Scientific Meeting; 2022.

[10] U.S. Food and Drug Administration (FDA). Highlights of prescribing information, Vabysmo. 2022. [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2022/761235s000lbl.pdf.

[11] UK Medicines and Healthcare products Regulatory Agency approves faricimab through international work-sharing initiative. [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://www.gov.uk/government/news/mhra-approves-faricimab-through-international-work-sharing-initiative.

[12] Chugai Obtains Regulatory Approval for Vabysmo, the First Bispecific Antibody in Ophthalmology, for Neovascular Age-related Macular Degeneration and Diabetic Macular Edema. [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://www.chugai-pharm.co.jp/news/cont_file_dl.php?f=220328eVabysmo_DME_nAMD_approval.pdf&src=[%0],[%1]&rep=130,909.

[13] Dane Roche.
[14] Clinical Trials.gov. A Study to Evaluate the Long-Term Safety and Tolerability of Faricimab in Participants With Neovascular Age-Related Macular Degeneration (AVONELLE-X). [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04777201.
[15] Clinical Trials.gov. A Study to Evaluate the Long-Term Safety and Tolerability of Faricimab in Participants With Diabetic Macular Edema (Rhone-X). [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04432831.
[16] Clinical Trials.gov. A study to evaluate the efficacy and safety of faricimab in participants with macular edema secondary to central retinal or hemiretinal vein occlusion (COMINO). [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04740931.

[17] Clinical Trials.gov. A study to evaluate the efficacy and safety of faricimab (RO6867461) in participants with macular edema secondary to branch retinal vein occlusion (BALATON). [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04740905.

[18] Clinical Trials.gov. A study to investigate faricimab treatment response in treatment-naïve, underrepresented patients with diabetic macular edema (ELEVATUM). [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT05224102.
[19] All About Vision. Macula Lutea. [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://www.allaboutvision.com/resources/macula.

[20] Pennington KL, et al. Epidemiology of age-related macular degeneration (AMD): associations with cardiovascular disease phenotypes and lipid factors. Eye and Vision. 2016;3:34.

[21] Little K, et al. Myofibroblasts in macular fibrosis secondary to neovascular age-related macular degeneration-the potential sources and molecular cues for their recruitment and activation. EBioMedicine. 2018;38:283-91.

[22] Wong WL, et al. Global prevalence of age-related macular degeneration and disease burden projection for 2020 and 2040: a systematic review and meta-analysis. Lancet Glob Health. 2014;2:106–16.

[23] Park SJ, et al. Extent of exacerbation of chronic health conditions by visual impairment in terms of health-related quality of life. JAMA Ophthalmol. 2015;133:1267-75.

[24] National Eye Institute. Facts about diabetic eye disease [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://nei.nih.gov/health/diabetic/retinopathy.

[25] Liu E, et al. Diabetic macular oedema: clinical risk factors and emerging genetic influences. Clin Exp Optom. 2017;100:569-76.

[26] FDA. Highlights of prescribing information, Susvimo. 2021. [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://www.gene.com/download/pdf/susvimo_prescribing.pdf.

[27] FDA. Highlights of prescribing information, Lucentis. 2006. [Internet; dostęp: wrzesień 2022]. Dostępne pod adresem: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2014/125156s105lbl.pdf.