Coraz częściej z pomocą przychodzi zdalne monitorowanie przebiegu dializy, w czasie którego urządzenie do automatycznej dializy otrzewnowej na bieżąco przesyła dane do ośrodka prowadzącego. Badania wykazują, że zastosowanie zdalnego monitorowania zmniejsza liczbę hospitalizacji, wizyt w oddziałach ratunkowych oraz nieplanowych wizyt ambulatoryjnych, co skutkuje oszczędnościami dla systemu opieki zdrowotnej. Co równie ważne, zdalny monitoring sprawia, że pacjenci czują się pewniej w wykonywaniu zabiegów samodzielnie.

Australijsko-nowozelandzki zespół badaczy postanowił sprawdzić, jak pacjenci odnoszą się do idei zdalnego monitoringu dializ otrzewnowych, jakie są ich doświadczenia (jeśli biorą udział w takim modelu opieki) i jakie są oczekiwania względem dostarczanej w ten sposób opieki.

Do badania włączeni zostali pacjenci, którzy stosują dializę otrzewnową, zarówno ze zdalnym monitoringiem, jak i bez niego, oraz pacjenci na hemodializach, którzy mogliby przejść na dializę otrzewnową, a także opiekunowie tych chorych. Badanie przeprowadzono w formie usystematyzowanych bezpośrednich wywiadów w domu lub w klinice, w zależności od preferencji chorego. Badanych pytano o wiedzę, doświadczenia i oczekiwania względem zdalnego monitorowania dializy, postrzegane zalety i wady takiego rozwiązania oraz sugestie, w jaki sposób zdalne monitorowanie dializ otrzewnowych mogłoby wesprzeć pacjentów poddawanych tej terapii. Zebrane dane poddano analizie jakościowej.

W badaniu wzięło udział 34 pacjentów, spośród których 15 prowadziło terapię dializami otrzewnowymi i było objętych zdalnym monitoringiem, 7 pacjentów było dializowanych otrzewnowo, ale bez zdalnego monitoringu, 7 opiekunów chorych dializowanych otrzewnowo ze zdalnym monitoringiem oraz 5 pacjentów, którzy kwalifikowali się do dializ otrzewnowych, ale wybrało hemodializy.  Wiek badanych wahał się od 31 do 76 lat. Ponad połowa była zaślubiona, 15 osób (44%) utrzymywało zatrudnienie na cały lub część etatu oraz 16 (48%) miało wykształcenie zawodowe lub wyższe. Badacze zidentyfikowali 4 główne tematy: zmniejszenie obciążenia odpowiedzialnością pacjentów, umocnienie partnerskiej relacji z personelem medycznym, zwiększenie dostępności do terapii oraz utrzymanie jakości kontaktu na linii pacjent-personel medyczny.

Pacjenci objęci opieką telemedyczną podawali, że zapewnia ona poczucie bezpieczeństwa w razie gdyby sami przegapili alarm lub powiadomienie wskazujące na błąd w wykonywaniu zabiegu. Pacjenci byli bardziej spokojni o przebieg swojej terapii oraz czuli wsparcie personelu medycznego, który ma bieżący wgląd w dane dotyczące terapii. Zdalne wsparcie zmniejszało także poziom stresu związanego z poczuciem wyłącznej odpowiedzialności za swoją terapię. Dodatkowo pacjenci zwracali uwagę na wygodę wynikającą z ciągłego monitorowania przebiegu terapii, co znosiło konieczność własnoręcznego notowania informacji o wykonanych zabiegach. Automatyczny monitoring zapewniał także większą precyzję zbieranych informacji oraz mógłby stanowić podstawę do stworzenia bazy danych zbierających także inne informacje, jak ciśnienie krwi, wagę czy moc płynu dializacyjnego.

Pacjenci ze zdalnym monitoringiem dializ zyskali także większą wiedzę o samym procesie, co pozwalało im zrozumieć zasady terapii oraz umożliwia bardziej samodzielne prowadzenie i dostosowanie terapii do własnych potrzeb. Pacjentów zyskała większą pewność siebie, a dzięki zebranym danych i omawianiu ich z członkami zespołu terapeutycznego mają poczucie zaangażowania w swoją terapię. Opiekunowie pacjentów z kolei zwracali uwagę, że zdalny monitoring może motywować pacjentów do przestrzegania zaleceń terapii, gdyż pacjenci mają świadomość, że dane są przekazywane zespołowi terapeutycznemu.

Możliwość modyfikacji zaleceń oraz preskrypcji płynów dializacyjnych w sposób zdalny jest postrzegana przez pacjentów jako oszczędność zarówno czasu, jak i pieniędzy. Argument ten był szczególnie podkreślany przez pacjentów zamieszkujących z dala od ośrodka prowadzącego. Pacjenci z terenów wiejskich uważają telemonitoring dializ jako szansę na lepszy dostęp do standardu opieki zdrowotnej, jaki pacjenci z obszarów metropolitalnych mają łatwo osiągalny. Dla pacjentów pracujących, zdalny monitoring i modyfikacje terapii pozwalały na zmniejszenie liczby niepotrzebnych wizyt w ośrodku prowadzącym oraz stanowiły oszczędność czasu. Dzięki zdalnemu monitoringowi możliwe było szybkie wyłapywanie nieprawidłowości w trwających zabiegach, co zapobiegało wystąpieniu komplikacji oraz w konsekwencji hospitalizacji. Dane zbierane na bieżąco pozwalały wychwytywać błędy, takie jak niska prędkość przepływu, niepełny cykl dializy, o których pacjenci mogli nie mieć pojęcia.

Podstawową obawą pacjentów dotyczącą zdalnego monitoringu był fakt, że może on zastąpić kontakt z zespołem terapeutycznym. Pacjenci cenią konsultacje z członkami zespołu terapeutycznego, gdyż umożliwia to omówienie wątpliwości czy uwag. Dodatkowo, pacjenci objęci telemonitoringiem zgłaszali, że brak kontaktu wywoływać może pewną dozę niepewności, czy wszystko na pewno jest dobrze z ich dializami. Pacjenci z kolei nie mieli obaw dotyczących przesyłania danych do ośrodka prowadzącego, uznając transfer danych jako bezpieczny i niewiele różniący się od przekazywania innych danych w ramach systemu opieki zdrowotnej.

Dzięki zdalnemu monitoringowi pacjenci mają poczucie zaangażowania w swoją terapię, mogą wykazywać większą chęć brania odpowiedzialności za przeprowadzane zabiegi, a przekazywanie danych odciąża ich od żmudnego raportowania terapii. Telemonitoring umożliwia włączenie dializ otrzewnowych pacjentom, którzy w innym przypadku mogliby nie wybrać tego typu zabiegów ze względu na odległość od ośrodka prowadzącego czy życiowe obowiązki. Szybkie wychwytywanie nieprawidłowości poprawia wyniki leczenia i zapobiega niepotrzebnym hospitalizacjom.

 

Opracowano na podstawie:
Walker RC, Tong A, Howard K, Darby N, Palmer SC. Patients' and caregivers' expectations and experiences of remote monitoring for peritoneal dialysis: A qualitative interview study. Perit Dial Int. 2020 Nov;40(6):540-547. doi: 10.1177/0896860820927528.