Po 30 latach farmaceuci doczekali się ustawy o zawodzie farmaceuty, która 16 kwietnia br. wchodzi w życie. To zawód zaufania publicznego, który jako jeden z ostatnich grup zawodowych, nie miał własnej regulacji. To przełom, który zwłaszcza w czasach pandemii COVID-19 wpłynie na współpracę farmaceuty i lekarza. Docelowo ma ona pomóc zacieśnić relacje, a rola farmaceuty ma być wyraźnie zwiększona. Tym samym potencjał, który drzemie w farmaceutach, w końcu zostanie odpowiednio wykorzystany. Farmaceuci pełnią bardzo ważną funkcję. To właśnie ich odwiedzamy w pierwszej kolejności, kiedy nie możemy doczekać się na wizytę lekarską. Oni również pracują na pierwszej linii frontu, wspierając pacjentów w leczeniu drobnych dolegliwości czy otrzymaniu recepty farmaceutycznej, gdy przychodnia jest zamknięta.

 

Sama ustawa nie opisuje elementu związanego z komunikacją z lekarzem, natomiast usługi, które są w niej opisane, jak najbardziej. Jedną z nich, która wymaga definitywnie kontaktu na linii lekarz – farmaceuta, jest przegląd lekowy. Ma on za zadanie „wyłapywać” pacjentów, którzy nie przestrzegają zaleceń lekarskich. To rola, która w wielu krajach jest jednym z podstawowych zadań farmaceuty w opiece nad pacjentem. Wśród studentów farmacji, pozytywny stosunek do ustawy o zawodzie farmaceuty ma 74 proc. Podobne odczucia ma 22 proc. studentów medycyny Co ciekawe, aż 51 proc. przyszłych lekarzy nie potrafi w ogóle określić swojego stosunku w tej kwestii. Nie wynika to z niechęci, ale z braku zajęć czy przedmiotów dotyczących współpracy między tymi dwiema grupami. Studenci konsekwentnie starają się zacierać stereotypy krążące wokół ich współpracy, jednak aby całkowicie rozprawić się z tematem, niezbędne byłyby zmiany systemowe, już na etapie planowania programu studiów dla jednej i drugiej grupy.

 

Farmaceucie znacznie łatwiej skontrolować w formie wykonanego telefonu, czy pacjent bierze leki. W mojej praktyce, kiedy miałem wzorcowy kontakt z lekarzem, pracując w Wielkiej Brytanii zdarzało się, że pacjent mówił mi o wstydzie, przez który nie mówił lekarzowi o zaprzestaniu brania leków. Powodem było np. krwawienie z dziąseł. W takiej sytuacji moją rolą było przekazanie informacji lekarzowi, który albo znalazł inny lek albo wytłumaczył, skąd biorą się skutki uboczne, edukując i uspokajając tym samym pacjenta. Bardzo ważnym elementem jest też wsparcie adherence. Dzięki na przykład usłudze Nowy lek, mogliśmy uzyskać jej poprawę nawet około 8-10%[2] – mówił podczas streamingu zorganizowanego w ramach programu Recepta na sukces, Piotr Merks – dr n. farm z Collegium Medicum UKSW.

 

Zmiany wymagają nakładu pracy nie tylko u farmaceutów i lekarzy mających już prawo do wykonywania zawodu. Podstawą powinna być edukacja na temat współpracy i komunikacji już na etapie studiów, o którą sami studenci kierunków lekarskich i farmacji postulują. Według ankiety badawczej przeprowadzonej w ramach VII edycji programu Recepta na sukces, tylko 38 proc. studentów kierunku lekarskiego wie, jakie oprócz wydawania leków są uprawnienia farmaceuty. Jak ustawa zmieni ten obraz?

 

Myślę, że ustawa wprowadzi wiele zmian w stereotypowych relacjach farmaceuty i lekarza. Studentów na wydziałach medycznych i farmaceutycznych w ogóle bardzo mało uczy się o komunikacji – tej z pacjentem, jak również z innymi przedstawicielami zawodów medycznych. Na szczęście wiele w tej kwestii zaczyna się  zmieniać. Bezwzględnie potrzebne jest szybsze tempo tych zmian - zwłaszcza w czasach pandemii. Uświadamianie znaczenia współpracy, współpracy farmaceutów z lekarzami, studentów farmacji ze studentami kierunku lekarskiego to jest to, czego domaga się pacjent od wielu lat, czyli holistycznej opieki. Współpraca wielu środowisk w opiece komplementarnej jest właśnie wzorowym przykładem opieki holistycznej. – mówi ekspertka ds. komunikacji zdrowotnej, dr Tomira Chmielewska – Ignatowicz z Collegium Medicum UKSW.

Podczas streamingu dla studentów kierunku lekarskiego oraz farmacji, organizowanego w ramach programu Recepta na sukces, eksperci dyskutowali również na temat prawnych aspektów ustawy o zawodzie farmaceuty.

Wejście w życie ustawy o zawodzie farmaceuty to moment przełomowy dla wszystkich farmaceutów. Analizując zapisy ustawy, z mojej perspektywy najistotniejsze jest sklasyfikowanie farmaceuty jako zawodu medycznego, a właściwie redefinicja zawodu i nadanie ogromnej niezależności zawodowej farmaceutom. Oczywiście na drugim biegunie, w sposób nieprawdopodobnie zależny, jest to, że pojawia się definicja opieki farmaceutycznej, jako świadczenia medycznego, z katalogiem usług świadczonych w ramach niej. Ustawodawca definiując farmaceutę jako zawód medyczny pokazał ogromną rolę farmaceutów w systemie ochrony zdrowia. Ustawa zakłada także poprzez zmianę przepisów prawa farmaceutycznego rozszerzenie kompetencji kierowników aptek. Te zmiany ustawowe stanowią kolejny rozdział rozwoju farmaceutów i ich ugruntowania pozycji zawodowej w systemie ochrony zdrowia. – komentuje Monika Bartwicka, prawnik i ekspertka prawa farmaceutycznego.

VII odsłona Recepty na sukces poświęcona jest zacieśnianiu współpracy między farmaceutą i lekarzem. Organizatorem kampanii #WSPÓLNIEwobliczu zmian jest firma Gedeon Richter Polska, która podejmuje liczne działania edukacyjne dedykowane przyszłym i obecnym lekarzom i farmaceutom, w związku z wchodzącą w życie ustawą o zawodzie farmaceuty.

Jednym z takich działań było przeprowadzone badanie wśród studentów farmacji i kierunku lekarskiego, którego wyniki omówione podczas streamingu, pokazały realny stan wiedzy studentów na temat ustawy.
Dzięki wsparciu studentów kierunku lekarskiego i farmacji, możliwe jest tym samym polepszanie jakości opieki nad pacjentkami, które szczególną opieką otacza Gedeon Richter Polska.

Patronat nad kampanią objęli Polskie Towarzystwo Studentów Farmacji, Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny – IFMSA Poland oraz organizacja studentów Młoda Farmacja-Łódź.