Według Centers for Disease Control and Prevention, sepsa jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów związanych z ciążą. Co więcej, Światowa Organizacja Zdrowia WHO podaje, że sepsę u matki można zdiagnozować nawet do 42 dni po porodzie, dlatego edukacja w tym zakresie jest kluczowa.

 

Sepsa jest zawsze wynikiem zakażenia. Kobiety w ciąży są bardziej podatne na infekcje, ponieważ ich układ odpornościowy jest osłabiony, aby zapobiec odrzuceniu płodu przez organizm matki. Stosunkowo często występują u nich zakażenia dróg moczowych oraz infekcje bakteryjne lub grzybicze pochwy. Niektóre zakażenia mogą mieć ciężki przebieg, a nawet prowadzić do sepsy. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zakażeń są przewlekłe choroby współistniejące, takie jak cukrzyca i otyłość. Warto więc zwrócić uwagę na objawy, mogące świadczyć o niebezpieczeństwie poważnego zakażenia, którymi są m.in:

• gorączka (powyżej 38 C) i dreszcze,
• wydzielina z pochwy lub krwawienie,
• przyspieszone bicie serca,
• duszność,
• zawroty głowy,
• zmniejszone wydalanie moczu,
• zmęczenie,
• plamista lub bardzo blada skóra.

 

W przypadku sepsy u kobiet w ciąży, szybka diagnoza i odpowiednie leczenie są niezwykle ważne, zwłaszcza, że niektóre objawy zakażenia mogą być mylone z objawami ciążowymi, jak choćby osłabienie czy nudności. Dlatego tak ważne jest, aby przyszłe mamy były świadome potencjalnych objawów
i zgłaszały je swojemu lekarzowi jak najszybciej. Tym bardziej, że żaden objaw sepsy nie jest dla niej w 100 proc. typowy. Rozpoznanie stawia się na podstawie całości obrazu klinicznego, a następnie pobiera się przynajmniej dwa zestawy próbek krwi na posiew, którego wyniki pozwalają określić, co jest przyczyną sepsy i wdrożyć skuteczne leczenie, które ratuje życie.

 

 

W walce z sepsą niezwykle ważny jest czas. Pobrane od ciężarnej kobiety próbki, powinny trafić do badania w przeciągu kilku godzin. Realia są zgoła inne, ponieważ szpitale posiadające dostęp do całodobowego laboratorium mikrobiologicznego są w mniejszości. Wstępne wyniki sondażu, przedstawionego niedawno podczas międzynarodowego zgromadzenia European Sepsis Alliance wskazują, że całodobowa opieka mikrobiologiczna jest dostępna tylko w 11,8 proc. szpitali w Unii Europejskiej. Lekarze zwracają więc uwagę na konieczność szerzenia wiedzy w tym zakresie oraz potrzebę doposażenia szpitali w odpowiedni sprzęt, który zidentyfikuje drobnoustroje powodujące zakażenie.

 

- Absolutną podstawą w zakresie mikrobiologii szpitalnej jest automatyczny system do hodowli krwi. Standardem w tej chwili stają się aparaty do identyfikacji drobnoustrojów bezpośrednio z dodatniej hodowli krwi, głównie metodą spektrometrii mas (aparaty MALDI TOF) lub biologii molekularnej. Wielkie nadzieje budzą także systemy łączące biologię molekularną z technologią rezonansu magnetycznego, pozwalające wykrywać drobnoustroje bezpośrednio w krwi, bez konieczności jej posiewu - podkreśla prof. Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat, lekarz, mikrobiolog, kierownik Zakładu Mikrobiologii i Immunologii Klinicznej Instytutu „Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie.

 

Między innymi takie sprzęty zostały zakupione do polskich szpitali w wyniku tegorocznego finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, co daje nadzieję na poprawę skuteczności leczenia zakażeń i zwiększenia przeżywalności chorych.

 

 

Sepsa obecnie nie stanowi odrębnej jednostki chorobowej, co sprawia, że zgony kobiet w ciąży z jej powodu trudno jest wiarygodnie mierzyć. Lekarze zgodnie przyznają, że jednym z pilnych działań jest uruchomienie centralnego rejestru sepsy, tak by poznać rzeczywistą skalę zjawiska i aktualną śmiertelność w przebiegu sepsy, a następnie wdrażać i monitorować skuteczność działań poprawiających przeżycie. Centralne monitorowanie wymuszałoby również optymalizację postępowania diagnostycznego. To jednak nie wystarczy.

 

- Aby wygrać z sepsą ważne są nie tylko rozwiązania systemowe, ale również promowanie wiedzy na temat sepsy w społeczeństwie. Im większa świadomość, tym większa jest szansa na szybsze rozpoznanie. Zwłaszcza, że blisko 70 proc. przypadków sepsy to właśnie przypadki pozaszpitalne. Na bieżąco przyglądamy się problemowi sepsy i społecznie dokładamy starań, aby Polki i Polacy byli świadomi jej zagrożeń oraz mieli dostęp do bezpośredniej pomocy - podsumowuje Magdalena Osińska-Kurzywilk, Prezes Zarządu Koalicji „Na pomoc niesamodzielnym”.