Raport: Pacjent z NTM w systemie opieki zdrowotnej 2025

Opublikowane 03 listopada 2025

Stowarzyszenie „UroConti” zaprezentowało czternastą edycję raportu „Pacjent z NTM w Systemie Opieki Zdrowotnej 2025”, przedstawiającego najnowsze dane dotyczące sytuacji osób z nietrzymaniem moczu (NTM) w Polsce. Dokument analizuje zarówno społeczne i ekonomiczne skutki tego schorzenia, jak i – w ujęciu historycznym – politykę refundacyjną państwa w tym zakresie. Ważnym elementem Raportu jest przedstawiony zakres opieki długoterminowej, gdzie odsetek osób z inkontynencją sięga nawet 90%. Raport po raz kolejny wskazuje, że mimo postępu medycyny, pacjenci z NTM nadal napotykają systemowe bariery w dostępie do optymalnej opieki.

NTM – problem, którego system wciąż nie widzi

Ponad 55 milionów Europejczyków może zmagać się z problemem nietrzymania moczu. Szacunki wskazują, że co dziesiąta dorosła kobieta doświadcza przynajmniej jednego epizodu wycieku moczu tygodniowo, a sporadyczne przypadki dotyczą nawet 45% kobiet. Z kolei wśród starszych mężczyzn częstość występowania NTM może dotyczyć nawet jednej trzeciej populacji. Choć problem dotyczy milionów pacjentów, wciąż pozostaje on w dużej mierze niewidoczny w systemie ochrony zdrowia.

Tegoroczny raport został opracowany na podstawie danych z ostatnich 12 miesięcy, w oparciu o źródła takie jak: rządowy serwis ezdrowie.gov.pl, Główny Urząd Statystyczny oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Uzupełnieniem są informacje pochodzące z Map Potrzeb Zdrowotnych 2025, opublikowanych przez Ministerstwo Zdrowia. Choć dokument rządowy wskazuje, że choroby układu moczowo-płciowego zajmują czwarte miejsce wśród najczęstszych przyczyn hospitalizacji oraz interwencji w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej, zabrakło w nim szczegółowych danych dotyczących NTM.

– Brak wyodrębnienia nietrzymania moczu w Mapach Potrzeb Zdrowotnych to poważne przeoczenie. Bez rzetelnych danych nie da się skutecznie planować polityki zdrowotnej w odniesieniu do kilkumilionowej grupy osób. W efekcie pacjenci z NTM pozostają niewidoczni w całościowym obrazie systemu – zauważa Elżbieta Żukowska, Prezes Stowarzyszenia „UroConti”.

Komunikacja i edukacja – słabe ogniwa systemu opieki nad pacjentami z NTM

Raport wskazuje również na utrzymujący się od lat problem komunikacji między pacjentami a personelem medycznym. Wielu chorych z objawami nietrzymania moczu wciąż nie zgłasza się do lekarza rodzinnego, ginekologa czy urologa – często z powodu wstydu lub braku wiedzy o możliwościach leczenia. Jednocześnie sami medycy rzadko inicjują rozmowę na ten temat. Autorzy raportu podkreślają, że źródłem problemu jest także niedostateczna edukacja zdrowotna – zarówno w szkołach, jak i w systemie kształcenia medycznego. Choć wraz z nowym rokiem szkolnym wprowadzono przedmiot „edukacja zdrowotna”, ma on status nieobowiązkowy, co ogranicza jego realny wpływ na wiedzę uczniów.

- Potrzebne są konsekwentne działania edukacyjne, które od najmłodszych lat będą kształtować świadomość w zakresie profilaktyki i higieny układu moczowo-płciowego – mówi Elzbieta Żukowska.

Uroginekologia na horyzoncie – szansa dla pacjentek

Raport zwraca uwagę na rosnącą liczbę kobiet zgłaszających się do lekarzy z problemami dotyczącymi zdrowia intymnego, w tym z nietrzymaniem moczu. W ostatnich miesiącach coraz częściej pojawiają się postulaty powołania nowej specjalizacji z zakresu uroginekologii.

Temat był szeroko omawiany m.in. podczas posiedzeń: Senackiej Komisji Zdrowia oraz Parlamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Kobiet. Ministerstwo Zdrowia analizuje, czy uroginekologia powinna stać się samodzielną specjalizacją, czy raczej certyfikowaną umiejętnością.

Warto dodać, że Katedra Ginekologii i Położnictwa CM UKSW w Międzyleskim Szpitalu Specjalistycznym w Warszawie, kierowana przez prof. Ewę Barcz, jako pierwsza w Polsce została akredytowana przez Europejskie Towarzystwo Uroginekologiczne (EUGA).

– Powołanie specjalizacji z uroginekologii to krok milowy, na który pacjentki czekają od lat. Oznaczałby on profesjonalizację opieki nad kobietami z chorobami dna miednicy i większą szansę na efektywniejszą diagnostykę oraz skuteczniejsze leczenie – zaznacza Elżbieta Żukowska.

Nowe możliwości terapeutyczne i potrzeba zmian w refundacji

Autorzy Raportu podkreślają konieczność rozszerzenia dostępu do nowoczesnych metod leczenia nie tylko nietrzymania moczu, ale również nietrzymania stolca. Szczególne znaczenie ma w tym kontekście neuromodulacja nerwów krzyżowych, która od 2019 roku jest w Polsce świadczeniem gwarantowanym dla pacjentów z NTM. Obecnie jednak procedura ta nie jest refundowana w przypadku nietrzymania stolca, mimo że jest to metoda skuteczna i bezpieczna. Włączenie neuromodulacji do katalogu świadczeń gwarantowanych dla tej grupy pacjentów pozwoliłoby poprawić ich jakość życia i ograniczyć negatywne skutki schorzenia.

W Raporcie zaznaczono również problem niedostosowania zasad refundacji środków chłonnych do rzeczywistych potrzeb pacjentów. Obowiązujące limity finansowe i ilościowe są zbyt niskie, co szczególnie dotyka osoby starsze, niepełnosprawne, niesamodzielne oraz przewlekle chore. Skutkuje to pogorszeniem stanu zdrowia, większym ryzykiem powikłań i wzrostem kosztów leczenia. Dodatkowym utrudnieniem są zawężone kryteria chorobowe – z refundacji nadal wykluczone pozostają liczne grupy pacjentów, w tym m.in. osoby z wysiłkowym nietrzymaniem moczu, co pogłębia problem nierównego dostępu do świadczeń.

Obok tych problemów odnotowano również brak refundacji nowoczesnych leków, takich jak mirabegron. Choć na rynku dostępne są już jego tańsze odpowiedniki, substancja ta nadal nie została objęta finansowaniem publicznym, co ogranicza możliwości indywidualnego dostosowania terapii.

– Nowoczesne leczenie inkontynencji wymaga indywidualnego podejścia i szerokiego wachlarza opcji terapeutycznych. Lekarze powinni mieć możliwość wyboru terapii zgodnie z potrzebami klinicznymi pacjenta, a nie jego sytuacją finansową – podkreśla Elżbieta Żukowska.

Wyzwania systemowe i apel do decydentów

Autorzy Raportu zauważają, że mimo licznych reform w ochronie zdrowia, pacjenci z nietrzymaniem moczu (NTM) wciąż napotykają bariery w dostępie do kompleksowej opieki. Rekonstrukcja rządu i objęcie kierownictwa Ministerstwa Zdrowia przez Jolantę Sobierańską-Grendę w lipcu 2025 roku daje nadzieję na nowe otwarcie w polityce zdrowotnej.

Zdaniem autorów raportu, konieczne jest jednak coś więcej niż pojedyncze usprawnienia. Brak spójnej, długofalowej strategii zdrowotnej oraz coraz bardziej niepokojąca, gwałtownie pogarszająca się sytuacja finansowa NFZ mogą wkrótce pogłębić trudności wszystkich pacjentów, zwłaszcza tych zmagających się z chorobami przewlekłymi i obciążonymi społecznym tabu, jak nietrzymanie moczu.

– Osoby z NTM to jedna z bardziej pomijanych grup w systemie ochrony zdrowia. Wciąż brakuje spójnej polityki, która zapewniałaby im realny dostęp do nowoczesnych terapii, refundowanych środków pomocniczych i zintegrowanej opieki. Potrzebujemy kompleksowych rozwiązań, uwzględniających zarówno aspekt medyczny, jak i społeczny oraz ekonomiczny. Liczymy, że tegoroczny raport stanie się impulsem do rzeczywistych zmian w polityce zdrowotnej. Tym bardziej, że globalne trendy demograficzne wyraźnie pokazują wzrost częstości występowania nietrzymania moczu, co w konsekwencji oznacza rosnące obciążenie zdrowia publicznego i coraz większe koszty – zarówno dla pacjentów, jak i dla systemu – apeluje Elżbieta Żukowska.

Raport dostępny jest do pobrania na stronie www.uroconti.pl oraz www.ntm.pl.

Autor: Redakcja MedicalPress

Powiązane hasła: #nietrzymaniemoczu #NTM #diagnostyka #leczenie #urologia #inkontynencja #Uroconti #medicalpress