23 lutego przypada Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją, która według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) stanowi jedno z największych wyzwań zdrowotnych XXI wieku. WHO notuje, że około 280 milionów ludzi na całym świecie cierpi na depresję, w tym 5 proc. światowej populacji dorosłych i 5,7 proc. osób starszych, w wieku powyżej 60 lat[1]. W Polsce z depresją może zmagać się nawet 1,2 mln osób[2].

 

Depresja jest najczęściej odnotowywanym zaburzeniem psychicznym występującym u pacjentów chorujących na przewlekłą chorobę nerek (PChN) leczonych dializami. Początek depresji może wystąpić w momencie rozpoczęcia dializ u około 40–45 proc. pacjentów[3]^, [4].

 

Lekarze uważają, że nie ma jednej przyczyny odpowiedzialnej za powstanie depresji – objawy depresji nie jest łatwo rozpoznać i mogą nakładać się na siebie somatyczne objawy charakterystyczne dla PChN i innych chorób przewlekłych, w tym: zmęczenie, trudności z koncentracją, bezsenność i słaby apetyt. Jako główne przyczyny depresji u pacjentów z PChN wymienia się konkretne wydarzenia w życiu pacjenta, w tym między innymi chorobę nerek, która go dotknęła i związane z tym zmiany w dotychczasowym stylu życia i rytmie dnia. Otrzymanie diagnozy przewlekłej lub ograniczającej życie choroby nie pozostaje bez wpływu na stan zdrowia. Badania psychiatrów wskazują, że występowanie depresji u osób cierpiących na choroby przewlekłe jest prawie trzy razy większe niż u osób bez takich problemów[5].

– Depresja jest, niestety, istotną chorobą współistniejącą wśród pacjentów z PChN. Zauważamy w codziennej praktyce klinicznej wyzwania związane ze zdrowiem psychicznym osób dializowanych, co znajduje także odzwierciedlenie w światowych badaniach. W obecnym systemie opieki pacjenci nefrologiczni mają utrudniony dostęp do potrzebnych świadczeń zdrowotnych – szeroko rozumiana opieka i wsparcie psychologiczne powinny stać się ważnym elementem leczenia chorych dializowanych. Potrzebujemy efektywnych systemowych rozwiązań, w których uwzględnione zostaną szerokie potrzeby zdrowotne tej grupy pacjentów, u których rytm codzienności wyznaczają regularne wizyty w stacji dializ. Zrozumienie, jak wygląda życie pacjenta dializowanego i czego potrzebuje w procesie terapeutycznym, może prowadzić do lepszego zrozumienia chorób nerek w ogóle – wyjaśnia dr hab. n. med. Szymon Brzósko, nefrolog, dyrektor medyczny DaVita Polska.

DaVita Polska zwraca szczególną uwagę na potrzeby – nie tylko emocjonalne – pacjentów przewlekle chorych na nerki oraz ich opiekunów, apelując do Ministerstwa Zdrowia o ich uwzględnienie w modelu organizacyjnym leczenia nerkozastępczego w Polsce, w którym ośrodek nefrologiczny (stacja dializ wraz z poradnią nefrologiczną) organizują i koordynują leczenie pacjenta. Personel medyczny w stacji dializ wie, jakie leczenie jest najbardziej odpowiednie dla danego pacjenta i jakiej pomocy klinicznej potrzebuje.

 

DaVita przygotowała listę zmian najważniejszych z punktu widzenia leczenia pacjentów chorych na przewlekłą chorobę nerek w projekcie „PChNijmy nefrologię do przodu”. Chodzi przede wszystkim o koordynację leczenia przewlekłej choroby nerek w późnym stadium, propozycje systemowych rozwiązań na brak wystarczających zasobów kadry medycznej i usprawnienie przygotowania chorych do terapii nerkozastępczej – badań do transplantacji nerki i dostępu naczyniowego do dializ.

 

Depresja, według Światowej Organizacji Zdrowia „charakteryzuje się smutkiem, utratą zainteresowania lub przyjemności, poczuciem winy lub niską samooceną, zaburzeniami snu lub apetytu, uczuciem zmęczenia i słabą koncentracją”.

 

Depresja jest chorobą, którą można już skuteczniej leczyć. Skutki nieleczonej depresji są dalekosiężne i dotyczą zarówno sfery zdrowotnej, jak i szeroko rozumianego życia społecznego. Globalne koszty nieleczonej depresji liczone są w setkach tysięcy ludzkich istnień i miliardach dolarów rocznie. Najbardziej tragicznym skutkiem nieleczonej depresji są próby samobójcze. Statystyki mówią o 15–20 proc. ryzyku samobójstwa wśród chorych na depresję[6]. Każdego dnia w Polsce niemal 15 osób odbiera sobie życie, a około 300 podejmuje próby samobójcze[7]. 

 

Choroby nerek są drugim, po nadciśnieniu tętniczym, najczęstszym przewlekłym schorzeniem dotykającym dorosłych Polaków. W Polsce na przewlekłą chorobę nerek choruje 4,7 mln osób[8]. Choroba ma poważne konsekwencje zdrowotne, w niekorzystnym przebiegu włącznie z niewydolnością nerek, która wymaga leczenia ratującego życie: dializ lub przeszczepienia nerki. W Polsce dializowanych jest regularnie ponad 20 tys. osób[9]. Zabieg dializy wykonywany jest 3 razy w tygodniu, a każdy zabieg trwa około 4 godzin.

Na całym świecie z przewlekłą chorobą nerek żyje prawie 850 mln ludzi[10], a do 2040 roku PChN będzie piątą najczęstszą przyczyną zgonów na świecie[11].