Jak wynika z danych Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych liczba chorych na nowotwory krwi na świecie wzrosła dwukrotnie w ciągu ostatnich kilkunastu lat. W Polsce choruje ponad 100 tys. osób, a każdego roku diagnozę stawia się prawie sześciu tysiącom Polaków[1]. Około 85% chorych dobrze reaguje na chemioterapię konwencjonalną[2], u około 15%- 20% dochodzi do wznowy choroby, wówczas jedyną szansą na powrót do zdrowia jest przeszczepienie krwiotwórczych komórek macierzystych z mobilizowanej krwi obwodowej, krwi pępowinowej lub szpiku kostnego. Tylko 25 proc. pacjentów, wymagających przeszczepienia, znajduje dawcę w rodzinie – pozostałe 75 proc. chorych potrzebuje pomocy „bliźniaka genetycznego”. Po znalezieniu takiego dawcy następuje pobranie krwiotwórczych komórek macierzystych [o sposobie pobrania komórek decyduje lekarz prowadzący pacjenta],  ich przygotowanie w certyfikowanym laboratorium i wysłanie do ośrodka przeszczepowego.

 

 

Polski Bank Komórek Macierzystych jest największym bankiem komórek macierzystych w Europie, 5 co do wielkości na świecie. Główną osią działalności jest bankowanie komórek macierzystych pozyskanych podczas porodu do wykorzystania w przypadku choroby w rodzinie. Centralne Laboratorium PBKM ma powierzchnię kilkuset metrów oraz podzielone jest na poszczególne pracownie, gdzie przygotowywane są ratujące życie preparaty komórek macierzystych: komórek macierzystych krwi pępowinowej, sznura pępowinowego, tkanki tłuszczowej oraz pobrane od dawców niespokrewnionych krwiotwórcze komórki z mobilizowanej krwi obwodowej i szpiku. O jakości przygotowanych preparatów świadczy kilkutysięczna lista chorych, którym pomogły. Wśród nich - 2000 pacjentów, którzy mieli przeszczepione krwiotwórcze komórki macierzyste szpiku kostnego lub mobilizowanej krwi obwodowej przygotowane przez zespół PBKM w ramach współpracy z Fundacją DKMS i CM Damiana.

 

Kilka razy w tygodniu w Centralnym Laboratorium PBKM zjawiają się kurierzy, który mają za zadanie zawieźć preparat krwiotwórczych komórek macierzystych szpiku kostnego do kliniki transplantacyjnej. Przeszczepy krwiotwórcze sprawdzone i przygotowane przez Laboratorium Polskiego Banku Komórek Macierzystych pomogły chorym na całym świecie- od Lublina po  Australię. Z jednej strony można mieć satysfakcję, że te wszystkie przypadki udało się przeprowadzić bez większych powikłań i błędów, z drugiej – zawsze przychodzi refleksja, że po drugiej stronie jest ciężko chory człowiek. Należy mieć nadzieję, że dzięki przeszczepieniu komórek macierzystych ; słowo „jest” można zamienić na „był”. I to „był” oznacza dla niego życie w zdrowiu. – podsumowuje refleksyjnie osiągnięcia swojego zespołu dr Krzysztof Machaj.

Krwiotwórcze komórki macierzyste stosowane są w leczeniu od ponad 40 lat. Ich głównymi źródłami mającymi zastosowanie w hematologii są krew pępowinowa, szpik kostny i mobilizowana krew obwodowa. W 2020 roku w Polsce wykonano blisko 1700 przeszczepień komórek macierzystych we wskazaniach hematologicznych, liczba ta była mniejsza niż w latach poprzednich ze względu na obostrzenia spowodowane pandemią wirusa sars-cov-2[3].