Osteoporoza – to niebezpieczna i wciąż lekceważona choroba. Na świecie cierpi na nią ponad 200 milionów osób, w Polsce ponad dwa miliony, z czego 1,7 mln to kobiety. Z szacunkowych danych wynika, że u niemal jednej na 3 kobiety i u jednego na 5 mężczyzn po 70. roku życia wystąpi złamanie osteoporotyczne. Osteoporoza potrafi zrujnować życie i zwiększa ryzyko zgonu. Rok po złamaniu szyjki kości udowej, 82 proc. pacjentów utraci samodzielność, zaś 20 proc. umrze.

 

- To straszne statystyki – przyznaje Magdalena Kołodziej, prezes zarządu Fundacji MY Pacjenci, inicjatorka kampanii „ZMIERZ SIĘ”. – Już dziś budzą przerażenie, a biorąc pod uwagę prognozy dotyczące starzejącego się społeczeństwa, sytuacja będzie się pogarszać. Z demografią nie wygramy, ale możemy edukować społeczeństwo w zakresie czynników ryzyka, na które mamy wpływ. Właśnie dlatego Koalicja „Zmierz się z osteoporozą” powołała do życia Kampanię „ZMIERZ SIĘ”- by promować zachowania zmierzające do poprawy sytuacji zdrowotnej osób, u których występuje ryzyko osteoporozy.

 

Kampania „ZMIERZ SIĘ” została zainicjowana przez Koalicję „Zmierz się z osteoporozą”, której członkami są Fundacja MY Pacjenci, Amgen, Polmlek i Lekam. Radę Naukową Koalicji tworzą prof. Brygida Kwiatkowska, prof. Ewa Marcinowska-Suchowierska, prof. Jarosław Czubak i prof. Jarosław Pinkas. Osteoporoza to postępujący ubytek masy kostnej, który prowadzi do nadmiernej kruchości kości. Ponieważ początkowo choroba przebiega całkiem bezboleśnie, bywa nazywana „cichym złodziejem kości”. Brak wyraźnych objawów utrudnia jej wczesne diagnozowanie.  Główne czynniki ryzyka osteoporozy to wiek i płeć, palenie papierosów, ale duży wpływ na wystąpienie choroby mają także nadużywanie alkoholu, siedzący tryb życia, niedobór wapnia i witaminy D.

- Choć szacowana liczba osób chorych na osteoporozę w Polsce w 2022 roku, oparta na wskaźnikach epidemiologicznych, wynosi 2,1 mln, to leczonych z jej powodu jest jedynie niecałe 5 procent – mówi prof. Brygida Kwiatkowska, Konsultant Krajowy w dziedzinie reumatologii. – Trudno w to uwierzyć, ale są województwa, w których między 60 a 80 procent chorych z osteoporozą nie ma postawionego rozpoznania. Dlatego tak ważne są wszelkie działania edukujące społeczeństwo, dzięki którym będzie można dotrzeć zarówno do osób narażonych na ryzyko złamań osteoporotycznych, jak i pacjentów, u których takie złamania już wystąpiły, ale nie są oni objęci leczeniem.

W Polsce każdego roku dochodzi do ok. 120 tys. złamań kości spowodowanych osteoporozą. Jest to jeden
z pierwszych sygnałów świadczących o rozwijającej się chorobie. Takie złamanie nazywa się niskoenergetycznym – w wyniku upadku z wysokości własnego ciała, ale bywa także, że w następstwie kichnięcia, kaszlu czy podparcia się na nadgarstku. Według ekspertów kluczowe w skutecznej walce z osteoporozą jest niedopuszczanie do takich złamań, bo zwiększają one ryzyko zgonu. 

- Najprostszym wstępnym „badaniem przesiewowym w kierunku osteoporozy jest zwykły pomiar wzrostu – tłumaczy prof. Kwiatkowska. – Ubytek o 4 cm i więcej może świadczyć o powolnych złamaniach trzonów kręgowych. Problem w tym, że niewielu lekarzy pyta o wzrost i niewielu pacjentów go mierzy, więc nawet zapytani podają taki, który mieli zmierzony wiele lat temu”.

Do regularnego pomiaru wzrostu zachęca też ambasadorka kampanii „ZMIERZ SIĘ”, piosenkarka i producentka muzyczna Anna Jurksztowicz.

- Dzięki udziałowi w kampanii zmierzyłam się po raz pierwszy od liceum – opowiada Anna Jurksztowicz. - W moim środowisku bardzo popularne jest codzienne stawanie na wadze, żeby sprawdzić, czy nic nam nie przybyło. Teraz będę namawiać do regularnego mierzenia się, żeby sprawdzić, czy nic nam nie ubyło? Mam w piwnicy miarkę, na której zaznaczany był wzrost dzieci, kiedy dorastały, zwłaszcza syna, który chciał być koszykarzem i często sprawdzał, czy już urósł. Moje wnuki mają swoje miarki a dzięki kampanii „Zmierz się’ teraz pojawiła się tam moja i będę regularnie kontrolować, czy nie zmalałam – deklaruje piosenkarka i zachęca - Profilaktyka jest dużo tańsza niż leczenie. A może być nawet całkiem darmowa, skoro najprostszym, wstępnym „badaniem przesiewowym” jest zwykły pomiar wzrostu. Mierzmy się więc regularnie, a na wizytach kontrolnych prośmy lekarza, by zmierzył nas w gabinecie. To nic nie kosztuje a może nawet uratować życie.

 

Organizatorzy kampanii „ZMIERZ SIĘ” od początku roku edukują społeczeństwo na temat czynników ryzyka osteoporozy a także na temat wartościowej diety, bogatej w wapń i witaminę D, zdrowego stylu życia i odpowiedniej do wieku aktywności fizycznej. Uwrażliwiają środowisko medyczne na potrzebę monitorowania pacjentów po złamaniach osteoporotycznych, by takie osoby były kierowane do poradni leczenia osteoporozy. Organizują wykłady dla pacjentów, porady dietetyków oraz bezpłatne badania gęstości kości dla osób po 60. roku życia. Przygotowali również informacje o czynnikach ryzyka osteoporozy i o samej kampanii, które zostały umieszczone na kartonach mleka dostępnych w całym kraju.

 

- W ramach kampanii przebadaliśmy już 208 osób, wśród których u 39 wykryto osteoporozę – wylicza Magdalena Kołodziej. – To najlepszy dowód na potrzebę takich akcji edukacyjnych i na zbyt niską wciąż świadomość choroby, której najcięższym następstwem jest złamanie szyjki kości udowej. Ok. 30 proc. chorych w ciągu pierwszego roku po takim złamaniu umiera, a 50 proc. tych, którzy przeżyli, zmaga się ze znacznym, często trwałym kalectwem, jest uzależniona od pomocy osoby trzeciej w wykonywaniu codziennych czynności lub nawet skazana na całkowite unieruchomienie U ok. 40 proc. pacjentów po złamaniach dochodzi do powikłań ze strony układu moczowego, sercowo-naczyniowego, oddechowego czy nerwowego. Warto więc zrobić wszystko, by zapobiec osteoporozie. A zacząć od najprostszej rzeczy – pomiaru wzrostu.

Informacje dotyczące bieżących działań prowadzonych w ramach Kampanii dostępne są na stronie www.zmierzsie.pl