Badania prowadzone w różnych krajach europejskich wskazują, że migotanie przedsionków (atrial fibrillation, AF) występuje u ok 2,0 proc. populacji ogólnej i częstość ta wzrasta wraz z wiekiem. Szacuje się, że w Polsce migotanie przedsionków dotyczy około 700 tys. osób. Według wyników zakończonego w 2019 roku polskiego badania NOMED-AF na migotanie przedsionków cierpi 23 proc. Polaków powyżej 65 roku życia (co czwarty pacjent powyżej 75 roku życia i prawie co trzeci powyżej 85 roku życia). Z tej grupy 51 proc. chorych ma napadową postać arytmii.

Ablacja przezcewnikowa, prowadząca do elektrycznej izolacji żył płucnych, to powszechnie uznana metoda leczenia migotania przedsionków opornego na leczenie farmakologiczne. W świetle wyników najnowszych badań procedura charakteryzuje się wysoką skutecznością (65-90 proc.) w przypadku napadowej i krótko-przetrwałej postaci arytmii. Według konsensusu ekspertów należy ją zawsze rozważać jako metodę leczenia. Istotne, że skuteczność zabiegu maleje znacząco wraz z długością czasu trwania nieprzerwanej arytmii (35-65 proc.). W przypadku długotrwającego migotania przedsionków poziom rekomendacji ekspertów jest zatem znacząco niższy, choć nadal można rozważać ablację jako metodę leczenia. Należy pamiętać, że u znaczącej części pacjentów dochodzi na pewnym etapie choroby do transformacji arytmii z postaci napadowej do przetrwałej. Szacuje się, że około jedna trzecia wykonywanych na świecie zabiegów ablacji podłoża AF realizowana jest u pacjentów z przetrwałą i długotrwającą przetrwałą postacią arytmii. W polskich realiach migotanie przedsionków (ze względu na zwiększającą się długość życia także przetrwale migotanie przedsionków) to rosnący problem zdrowotny.

Opublikowane niedawno badanie PRECEPT wnosi istotne wskazówki kliniczne do postepowania z pacjentami z przetrwałym migotaniem przedsionków. To wieloośrodkowe (w badaniu wzięło udział aż 27 ośrodków z USA i Kanady), prospektywne, nierandomizowane badanie, zostało pierwotnie zaprojektowane w celu określenia profilu bezpieczeństwa i skuteczności ablacji z użyciem cewnika Thermocool Smartouch SF - liniowego cewnika ablacyjnego RF z wieloporową (56), chłodzoną w systemie otwartym końcówką z pomiarem siły nacisku. Badaniem objęto 348 pacjentów z przetrwałym migotaniem przedsionków. Mediana nieprzerwanego czasu trwania arytmii wynosiła 16 miesięcy. Wykluczono pacjentów nie rokujących skuteczności odległej ablacji, między innymi chorych z: niską frakcją wyrzutową lewej komory, znacznie powiększonym lewym przedsionkiem i zaawansowaną niewydolnością serca.

Podczas ablacji wykorzystywano system elektroanatomiczny CARTO 3, wieloelektrodowy cewnik mapujący LASSO lub Pentaray oraz moduł ablacyjny VISITAG (Biosense-Webster). U każdego pacjenta wykonano izolację żył płucnych punkt-po-punkcie, a u części z nich dodatkowe procedury modyfikujące w lewym przedsionku. Wyniki badania wskazują na wysoką (62 proc.) pierwotną skuteczność zabiegu w obserwacji długoterminowej (15 miesięcy), charakteryzującą się brakiem występowania utrwalonych napadów arytmii przy 80-proc. skuteczności klinicznej, charakteryzującej się poprawą jakości życia oraz niskim (4 proc.) odsetku powikłań okołozabiegowych.

Chociaż badanie PRECEPT nie zostało zaprojektowane w celu porównania różnych technik ablacyjnych, wykazało wyższą skuteczność zastosowanej strategii ablacyjnej wśród pacjentów z przetrwałym migotaniem przedsionków w porównaniu do innych współcześnie opublikowanych badań wykorzystujących technologię RF. Wydaje się, że jest to efekt wykonania dodatkowej modyfikacji lewego przedsionka poza żyłami płucnymi (45 proc. pacjentów), co wykazano po raz pierwszy.

W świetle prognoz dotyczących starzejącego się społeczeństwa w Polsce, rosnącej długości życia i znaczącego wzrostu zapotrzebowania na zabiegi ablacji, wyniki badania PRECEPT są wnioskami istotnymi. Wydaje się, że odsetek pacjentów z przetrwałą postacią arytmii bardzie stale narastał, stąd bardzo ważny jest wybór skutecznej, obarczonej niskim ryzykiem powikłań strategii leczenia w tej grupie. Taka strategię oferuje właśnie badanie PRECEPT.

Obecnie w Polsce dominują zabiegi ablacji podłoża napadowego migotania przedsionków, ablacja przetrwałego migotania przedsionków pozostaje w mniejszości. Być może ma na to wpływ przekonanie zarówno lekarzy, jak i pacjentów o niskiej skuteczności takiej formy leczenia w przypadku przetrwałej arytmii, uzasadnione wynikami dotychczas opublikowanych badań. Ponadto, zgodnie z rekomendacjami ekspertów, wybór techniki ablacyjnej powinien być oparty na podstawie lokalnej dostępności metody i doświadczenia ośrodka zabiegowego. Strategia ablacyjna zaprezentowana w badaniu PRECEPT jest na pewno praco- i czasochłonna, wymagająca dość długiej krzywej uczenia. Wyniki badania wyraźnie zachęcają jednak do wdrożenia tej strategii do codziennej praktyki klinicznej - wysoka skuteczność jednorazowego zabiegu może wyraźnie przełożyć się na zmniejszenie kosztów dla systemu ochrony zdrowia.