Szpitalne jedzenie do poprawki. Nowe rozporządzenie ma zmienić szpitalne żywienie na dobre
Opublikowane 30 czerwca 2025
Szpitalne posiłki przez lata były tematem memów, frustracji pacjentów i wstydliwą plamą na wizerunku publicznej ochrony zdrowia. Zbyt słone, zbyt tłuste, zimne, monotonne, nieadekwatne do stanu zdrowia i wieku – tak wyglądała rzeczywistość w wielu placówkach, co potwierdzał m.in. raport NIK z 2018 roku. Teraz Ministerstwo Zdrowia postanowiło to zmienić. Do konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia, które wprowadzi jednolite standardy organizacyjne żywienia w szpitalach. W założeniu to nie tylko rewolucja na talerzu, ale też realne wsparcie leczenia.
„Odpowiednie żywienie pacjentów w szpitalu to nie dodatek, lecz integralna część procesu leczenia. Dobrze odżywiony pacjent szybciej wraca do zdrowia, rzadziej doświadcza powikłań i krócej przebywa w szpitalu. To przekłada się nie tylko na lepszy stan fizyczny i psychiczny pacjentów, ale również na obniżenie całkowitych kosztów leczenia” – podkreślono w komunikacie Ministerstwa Zdrowia.
Nowe przepisy obejmą wszystkie podmioty wykonujące świadczenia szpitalne, z wyjątkiem tych, które realizują wyłącznie opiekę jednodniową (np. izby przyjęć, zabiegi planowe w trybie ambulatoryjnym). Kluczowe zmiany to przede wszystkim wprowadzenie jednolitej nomenklatury i kodów diet, charakterystyk diet dla różnych grup pacjentów – dorosłych, dzieci, młodzieży, kobiet w ciąży i karmiących – a także szczegółowe wymagania dotyczące wartości odżywczej posiłków. Co istotne, rezygnuje się z niejednoznacznych nazw diet, wywodzących się od chorób czy narządów.
Projekt zakłada, że posiłki będą przygotowywane na podstawie jadłospisów opracowanych przez dietetyków. Lekarz – w razie potrzeby po konsultacji z dietetykiem – zdecyduje o rodzaju diety, czasie jej trwania i ewentualnych modyfikacjach, uwzględniając nie tylko stan odżywienia pacjenta, ale także jego przekonania światopoglądowe, o ile pozwala na to stan zdrowia. Jadłospisy mają być urozmaicone, zgodne z aktualną wiedzą medyczną, a posiłki podawane regularnie, z zachowaniem maksymalnie 13-godzinnej przerwy nocnej.
Równolegle wprowadzone zostaną mechanizmy kontroli. Placówki będą zobowiązane do codziennego monitorowania jakości posiłków, weryfikowania zgodności z jadłospisem, przeprowadzania badań laboratoryjnych przynajmniej raz w roku oraz badania opinii pacjentów. Wszystkie te informacje – w tym aktualne jadłospisy – znajdą się w specjalnej zakładce „żywienie dla zdrowia” na stronach internetowych szpitali.
Jak wskazano w projekcie, nowe standardy będą obowiązywały również w przypadku korzystania przez szpitale z usług firm cateringowych. Oznacza to konieczność dostosowania ofert i umów do wymogów wynikających z rozporządzenia. Według resortu zdrowia może to przełożyć się na rozwój rynku wysokiej jakości usług żywieniowych, także w segmencie mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw.
Co ważne, resort zapewnił finansowe wsparcie dla placówek. „Na spełnienie nowych standardów żywienia szpitale otrzymają dodatkowe środki finansowe. Warto podkreślić, że nie wpłynie to negatywnie na poziom finansowania innych świadczeń opieki zdrowotnej” – zapewnia Ministerstwo Zdrowia.
W projekcie wskazano, że żywienie w szpitalu nie powinno istotnie odbiegać od zasad zdrowego odżywiania, a stosowane modyfikacje – takie jak zmiana konsystencji potraw, zawartości poszczególnych składników czy ich eliminacja – powinny wynikać z potrzeb pacjenta i być jak najmniejsze oraz jak najkrótsze. Dla każdej diety określono wartości kaloryczne i zawartość białka, tłuszczu, węglowodanów, błonnika i soli. Wskazano też minimalne i maksymalne progi spożycia m.in. nasyconych kwasów tłuszczowych, cukrów prostych czy sodu. Osobne rekomendacje opracowano dla dzieci oraz kobiet w ciąży i w okresie laktacji.
Autor:
Redakcja MedicalPress