Szczepienia dorosłych: klucz do zdrowej długowieczności w starzejącej się Europie

Opublikowane 14 maja 2025
Szczepienia dorosłych: klucz do zdrowej długowieczności w starzejącej się Europie
Wraz ze starzeniem się społeczeństw Europy, rośnie potrzeba dostosowania programów ochrony zdrowia do specyfiki osób po 50. roku życia. Choroby zakaźne i ich powikłania stają się istotnym zagrożeniem nie tylko dla jednostek, ale także dla całych systemów opieki zdrowotnej. Dlatego coraz więcej ekspertów mówi jasno: szczepienia dorosłych to nie luksus, lecz konieczność, która wydłuża życie i poprawia jego jakość. Podczas spotkania Adult Immunization Board (AIB) w Warszawie, lekarze, naukowcy i urzędnicy zdrowia publicznego z 20 krajów przedstawili wspólne rekomendacje – i ostrzegli, że dalsze zaniedbania mogą nas kosztować bardzo wiele.
Populacja Unii Europejskiej szybko się starzeje. Już teraz osoby po 50. roku życia stanowią największą grupę narażoną na choroby zakaźne i ich powikłania, takie jak grypa, zapalenie płuc, półpasiec, COVID-19 czy infekcje pneumokokowe. Dla wielu z nich te choroby mogą oznaczać nie tylko konieczność hospitalizacji, ale również długotrwałą utratę sprawności, a nawet życia.

W dniach 7–8 maja 2025 roku w Warszawie odbyło się spotkanie Rady Uodpornienia Dorosłych (Adult Immunization Board – AIB), zorganizowane pod patronatem polskiej prezydencji w UE.W wydarzeniu uczestniczyli eksperci z 20 krajów, którzy dyskutowali nad stworzeniem spójnego planu szczepień dla dorosłych w Unii Europejskiej.Plan ten ma objąć szczepienia przeciwko grypie, COVID-19, błonicy, tężcowi, krztuścowi, półpaścowi, pneumokokom oraz wirusowi RSV, kierowane do osób powyżej 50. roku życia.

Prof. Pierre Van Damme (Uniwersytet w Antwerpii) i prof. Paolo Bonanni (Uniwersytet we Florencji), założyciele Adult Immunization Board (AIB), podkreślają, że dotychczasowe systemy szczepień są skupione głównie na dzieciach – tymczasem najpilniejsze potrzeby ma dziś populacja dorosłych i seniorów.

Eksperci rozmawiali o konieczności stworzenia wspólnego, europejskiego planu szczepień obejmującego:

  • grypę

  • COVID-19

  • półpasiec

  • pneumokoki

  • RSV (syncytialny wirus oddechowy)

  • błonicę, tężec i krztusiec

„Zwykle myślimy o szczepieniach w kontekście dzieci – ale to dorośli i seniorzy są dziś najbardziej narażeni. Ich odporność maleje z wiekiem, a szczepienia to sposób, by ten proces opóźnić i chronić przed powikłaniami” – mówi prof. Van Damme.

„Szczepienia przeciw grypie, RSV czy pneumokokom powinny być stosowane zanim wystąpią powikłania – kiedy pacjent jest jeszcze zdrowy. To nowy sposób myślenia o profilaktyce, który wciąż nie jest powszechny” – dodaje.

A co z Polską?

Polska już wykonała pierwsze kroki, oferując osobom starszym bezpłatne szczepienia przeciwko grypie, COVID-19 i RSV, a także szczepienia przeciwko pneumokokom i półpaścowi dla osób z grup ryzyka. Jednak – jak zaznacza prof. Bonanni – wciąż brakuje programowego ujęcia szczepień przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, a dostępność finansowanych szczepionek nadal jest nierówna i niewystarczająca.

Potrzeba wspólnego europejskiego kalendarza szczepień

Obecnie każde państwo UE prowadzi własną politykę szczepień, co zdaniem ekspertów z AIB utrudnia zbudowanie spójnego systemu prewencji.

„Zatwierdzanie szczepionek odbywa się na poziomie unijnym, ale harmonogramy są krajowe. Musimy znaleźć sposób, by ustandaryzować ten proces” – podkreśla Van Damme.

Rola farmaceutów i lekarzy rodzinnych

Coraz więcej państw – w tym Polska – umożliwia szczepienia w aptekach, co znacznie zwiększa dostępność. Eksperci zwracają uwagę, że to kierunek przyszłości, ale wymagający wsparcia i uproszczenia procedur.

„Pacjenci ufają lekarzom rodzinnym i farmaceutom – to oni powinni być edukowani, szkoleni i wyposażeni w rzetelną wiedzę o korzyściach szczepień. To wymaga inwestycji w edukację i relacje oparte na zaufaniu” – mówi prof. Bonanni.

Szczepienia a starzenie się organizmu

Ciekawym wątkiem spotkania była też rola szczepień w opóźnianiu procesów starzenia się.

„Stan zapalny to jeden z głównych czynników przyspieszających starzenie organizmu. Osoby bez przewlekłych stanów zapalnych mogą mieć 95 lat i funkcjonować jak 75-latkowie. A osoby 60-letnie z zaawansowanym stanem zapalnym biologicznie mają już 90 lat. Szczepienia redukują stan zapalny – i tym samym poprawiają jakość starzenia” – tłumaczy prof. Bonanni.

W obliczu postępującego starzenia się społeczeństw Unii Europejskiej, eksperci z Adult Immunization Board (AIB) podkreślają potrzebę pilnego wdrożenia systemowego programu szczepień ochronnych dla osób dorosłych i seniorów. Podczas spotkania w Warszawie wskazano, że:

  • Osoby po 50. roku życia są szczególnie narażone na choroby zakaźne i ich powikłania.

  • Kraje UE potrzebują wspólnego, ujednoliconego kalendarza szczepień dla dorosłych.

  • Szczepienia takie jak przeciw grypie, RSV, pneumokokom, COVID-19 czy półpaścowi mogą przedłużać zdrowe życie i opóźniać procesy starzenia.

  • Polska już oferuje część szczepień, ale potrzebne jest szersze wdrożenie i edukacja lekarzy oraz farmaceutów.

  • Eksperci apelują, by traktować szczepienia dorosłych jako inwestycję w zdrowie publiczne, nie koszt.

Szczepienia to nie tylko zapobieganie infekcjom – to element strategii zdrowego starzenia się i budowania odpornej populacji.

Źródło: PAP Media Room

Autor: Redakcja MedicalPress
Powiązane hasła: #szczepienia #profilaktyka #ZdroweSpołeczeństwo #ZdrowiePubliczne