System ochrony zdrowia a wyzwanie wielochorobowości – postulaty organizacji pacjentów

Opublikowane 28 kwietnia 2025
System ochrony zdrowia a wyzwanie wielochorobowości – postulaty organizacji pacjentów
Wielochorobowość dotyka coraz większą część społeczeństwa i staje się jednym z kluczowych wyzwań dla polskiego systemu ochrony zdrowia. Podczas ostatniego posiedzenia sejmowej Podkomisji Stałej ds. Organizacji Ochrony Zdrowia omówiono konieczność usprawnienia opieki nad pacjentami z wieloma chorobami przewlekłymi. W imieniu środowiska pacjentów głos zabrała Prezes Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków, Monika Kaczmarek, apelując o skuteczne wdrożenie koordynowanej opieki zdrowotnej w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ).

Według szacunków blisko 15 milionów obywateli Polski ma nadwagę, 4 miliony Polaków cierpi na otyłość, 3 miliony choruje na cukrzycę, u kolejnych 3 milionów występuje zespół metaboliczny. Ponad 2 miliony Polaków cierpi na chorobę niedokrwienną serca, a niewydolność serca dotyka ponad milion chorych. Przewlekła choroba nerek to 4 miliony chorych. Jedna choroba przyczynia się do rozwoju kolejnej, ponieważ są ze sobą powiązane i wzajemnie się napędzają.

Powszechność tych zjawisk oraz ciężar powikłań zaawansowanej choroby jest jednym z najpoważniejszych wyzwań dla systemu ochrony zdrowia już dzisiaj, a zmiany demograficzne będą się pogłębiać. Jak przekazał obecny na posiedzeniu dyrektor Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia – w Polsce wielochorobowość dotyczy 70,9% osób w wieku 55-59 lat, 88,4% w wieku 65-79 lat oraz 83,9% w wieku 80+. W związku ze skalą problemu, wprowadzono systemowe rozwiązania mające usprawnić opiekę nad chorymi.

Systemowe rozwiązania – czy są wystarczające?

Od lipca 2023 r. wprowadzono dodatek za opiekę nad pacjentami z wielochorobowością w POZ. Stawka rośnie w zależności od liczby współistniejących schorzeń z zakresu kardiologii, diabetologii, nefrologii, pulmonologii i endokrynologii. Warunkiem uzyskania dodatku jest prowadzenie pacjenta głównie w POZ, bez przekazywania leczenia do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.

Jednak – jak podkreślano podczas debaty – brakuje danych dotyczących efektywności tych działań, a opieka koordynowana w wielu miejscach funkcjonuje wyłącznie w ograniczonym zakresie.

Głos ekspertów i pacjentów

Krzysztof Zdobylak (Naczelna Izba Lekarska) i Magdalena Władysiuk (HTA Consulting) wskazywali na potrzebę:
  • systemowego zarządzania wielochorobowością,

  • definiowania celów zdrowotnych,

  • wprowadzenia mierników sukcesu wdrażanych rozwiązań,

  • poprawy monitorowania sytuacji pacjentów w POZ.

Prezes Monika Kaczmarek, reprezentując Polskie Stowarzyszenie Diabetyków oraz organizacje „EcoSerce” i „Moje Nerki”, zwracała uwagę na braki sprzętowe, kadrowe oraz ograniczony dostęp do specjalistów w mniejszych miejscowościach.

Wyniki ankiety PSD

Badanie przeprowadzone wśród pacjentów diabetologicznych ujawniło, że:
  • 29% ocenia kompetencje lekarza POZ w zakresie cukrzycy jako słabe,

  • 35% uznaje je za wystarczające,

  • 48% nie wie, czym jest opieka koordynowana,

  • opieka koordynowana praktycznie nie funkcjonuje na wsiach.

Apel pacjentów

W związku z sytuacją, organizacje pacjentów wystosowały pismo do parlamentarzystów, apelując o:
  • pełne wdrożenie koordynowanej opieki zdrowotnej w POZ,

  • objęcie nią wszystkich pacjentów z chorobami sercowo-nerkowo-metabolicznymi,

  • cykliczną ewaluację profilaktyki i diagnostyki w oparciu o mierzalne wskaźniki jakości opieki.

Jak podkreśliła Prezes Monika Kaczmarek – szybka diagnostyka, dostępność lekarzy i kompleksowe podejście to klucz do poprawy zdrowia publicznego i zmniejszenia obciążenia systemu ochrony zdrowia w przyszłości.

Źródło: diabetyk.org.pl