Świat medycyny przyzwyczaił nas już do tego, że sztuczna inteligencja coraz śmielej wkracza do gabinetów i laboratoriów. Jednak publikacja w „Nature Medicine” zespołu, w którym istotną rolę odgrywają okuliści ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, jest wydarzeniem o charakterze przełomowym. Chodzi o EyeFM – multimodalny model AI, który znacząco poprawia trafność diagnoz okulistycznych i otwiera drzwi do zupełnie nowych standardów opieki nad pacjentem.

EyeFM powstał na bazie imponującego materiału: 14,5 miliona obrazów okulistycznych oraz 400 tysięcy tekstów klinicznych, pochodzących z międzynarodowych i wieloetnicznych baz danych. Tak szeroki zbiór uczynił model wyjątkowo wiarygodnym i odpornym na ograniczenia, które często towarzyszą sztucznej inteligencji trenowanej na wąskich próbkach.

Zespół badawczy przeprowadził trzyetapową walidację: analizę retrospektywną, badania z udziałem okulistów z różnych kontynentów oraz randomizowane, podwójnie maskowane badanie kliniczne. W tym ostatnim uczestniczyło 668 pacjentów i 16 lekarzy. Wyniki nie pozostawiają wątpliwości. Trafność diagnozy wzrosła z 75,4 procent do 92,2 procent. Równie znaczący był skok w poprawności decyzji o skierowaniu pacjenta do dalszych etapów leczenia – z 80,5 procent do 92,2 procent. Lekarze korzystający z EyeFM przygotowywali bardziej ustandaryzowane raporty, a pacjenci częściej stosowali się do zaleceń dotyczących dalszego leczenia i samokontroli.

Nie bez znaczenia jest również aspekt ekonomiczny. EyeFM pozwalał skuteczniej wykorzystywać tańsze i szerzej dostępne badania obrazowe w miejscach, gdzie dotąd konieczne było stosowanie kosztownych technologii, takich jak optyczna koherentna tomografia. To oznacza szansę na dostępność wysokiej jakości diagnostyki w krajach, które dysponują ograniczonymi zasobami finansowymi i sprzętowymi.

„Badanie to stanowi ważny krok w kierunku klinicznej translacji modeli AI, pokazując, że sztuczna inteligencja może realnie wspierać okulistów, zwiększając precyzję i efektywność ich pracy oraz poprawiając wyniki zdrowotne pacjentów” – mówi prof. ŚUM Adrian Smędowski, współautor pracy, specjalista w zakresie diagnostyki i leczenia jaskry oraz dziedzicznych chorób siatkówki.

Profesor Smędowski kieruje zespołem badawczym w Katedrze i Klinice Okulistyki Wydziału Nauk Medycznych w Katowicach. Jego projekty translacyjne łączą podstawowe badania biologiczne z praktyką kliniczną. Udział w międzynarodowym konsorcjum badawczym podkreśla rosnącą rolę polskich naukowców w globalnym rozwoju innowacji medycznych.

„Nature Medicine” to jedno z najbardziej prestiżowych czasopism naukowych świata, należące do grupy „Nature”. Pięcioletni współczynnik Impact Factor w 2024 roku wyniósł 52,4. To właśnie tam ukazała się publikacja zespołu, a jak podkreśla prof. Smędowski: „Publikacja w tym tytule stanowi potwierdzenie jakości badań oraz ich znaczenia dla globalnej społeczności medycznej i naukowej”.

EyeFM nie jest więc tylko kolejnym algorytmem. To dowód na to, że sztuczna inteligencja – wsparta wiedzą i doświadczeniem klinicznym – staje się realnym partnerem lekarzy. A fakt, że w tym projekcie tak istotny wkład mieli polscy naukowcy, pokazuje, że innowacje z Katowic mają globalne znaczenie.

Źródło: ŚUM