Ich sytuacja jest wyjątkowa – to często osoby:

• w trakcie edukacji lub na początku kariery zawodowej,

• planujące założenie rodziny lub już pełniące nowe role społeczne,

• zmagające się z długofalowymi skutkami leczenia, takimi jak ryzyko niepłodności, wtórnych nowotworów czy zaburzeń metabolicznych,

• potrzebujące wsparcia psychologicznego w procesie reintegracji społecznej.

Zespół ekspertów, przy wsparciu organizacyjnym Krajowego Ośrodka Monitorującego (KOM), opracował polską wersję rekomendacji opartych na wytycznych amerykańskiego National Comprehensive Cancer Network (NCCN). Wytyczne te koncentrują się na okresie po zakończonym leczeniu onkologicznym, obejmując m.in.:

• monitorowanie długoterminowych skutków terapii,

• profilaktykę i wczesne wykrywanie powikłań,

• wsparcie psychospołeczne,

• porady dotyczące stylu życia, pracy, edukacji i planowania rodziny,

• pomoc w reintegracji społecznej i zawodowej.

To rekomendacje z zakresu opieki wspomagającej, a nie ścisłe wytyczne terapeutyczne – ich celem jest zapewnienie kompleksowego wsparcia w zdrowieniu i dalszym życiu młodych pacjentów.

Dzięki porozumieniu między NCCN a Narodowym Instytutem Onkologii – PIB, możliwe było dostosowanie zaleceń do realiów systemu ochrony zdrowia w Polsce. Adaptacja uwzględnia m.in.:

• refundowane świadczenia i dostępne leki,

• krajowe regulacje organizacyjne,

• polskie realia kliniczne.

KOM – jednostka koordynująca opracowanie i aktualizację wytycznych w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej – przekazuje je następnie do Krajowej Rady Onkologicznej, która opiniuje dokumenty i przekazuje je do Ministerstwa Zdrowia jako podstawę dla działań systemowych.

Kompleksowa opieka w praktyce - poradnia AYA w Warszawie

Praktycznym przykładem wdrażania wytycznych jest działająca w Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie poradnia AYA – wyspecjalizowana placówka dedykowana młodym pacjentom onkologicznym. Oferuje ona:

• opiekę zgodną z najnowszymi wytycznymi,

• wsparcie psychologa i doradcy zawodowego,

• porady dotyczące płodności i planowania rodziny,

• działania integracyjne i edukacyjne.

Wytyczne te to ważny krok w stronę bardziej zindywidualizowanej opieki onkologicznej. Ułatwiają lekarzom podejmowanie decyzji opartych na aktualnej wiedzy, uwzględniają specyfikę wieku oraz perspektywę pacjenta, a także wspierają tworzenie polityk zdrowotnych opartych na danych.

To również sygnał, że młodzi pacjenci nie są pozostawieni bez systemowego wsparcia – i że ich zdrowie, przyszłość i jakość życia są równie ważne, jak skuteczność leczenia onkologicznego.


Wytyczne postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u chorych na raka w populacji AYA (Adolescent and Young Adult [AYA] Oncology – Poland), będące polską adaptacją zaleceń NCCN są dostępne pod adresem: