22 maja obchodzimy Europejski Dzień Walki z Otyłością – coroczne wydarzenie mające na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat tej przewlekłej choroby, jej powikłań oraz konieczności skutecznego leczenia. To także moment, by przyjrzeć się sytuacji pacjentów zmagających się z chorobą otyłościową w Polsce, gdzie z nadmierną masą ciała mierzy się aż 22 miliony osób[1], a 9 milionów z nich spełnia kryteria choroby otyłościowej[2]. Mimo skali problemu, w naszym kraju wciąż brakuje sformalizowanej ścieżki diagnostyczno-terapeutycznej dla tych chorych. Oznacza to, że wielu pacjentów latami pozostaje bez właściwego rozpoznania i leczenia.

Europejski Dzień Walki z Otyłością, obchodzony corocznie 22 maja, został zainicjowany w 2010 roku jako odpowiedź na rosnące wyzwania zdrowotne związane z chorobą otyłościową w Europie. W ciągu lat wydarzenie to stało się platformą do mobilizacji środowisk medycznych, pacjenckich i politycznych w całej Europie.​ W Polsce sytuacja pacjentów chorych na otyłość wciąż budzi niepokój. Choć choroba znalazła się na Międzynarodowej Liście Chorób i Problemów Zdrowotnych Organizacji Zdrowia (pod kodem ICD-10: E66) w 1966 r.[3], jak wskazują badania, wciąż nie jest postrzegana w ten sposób przez 80% Polaków[4]. Dotyczy to również samych chorych, jak i personelu medycznego. 19% osób z nadwagą i chorobą otyłościową nie uważa swojej masy ciała za nadmierną[5].

– W Polsce choroba otyłościowa wciąż jest niewidoczna – zarówno na poziomie indywidualnym, jak i systemowym. Mimo, że dotyczy milionów osób, pozostaje nierozpoznana, niezdiagnozowana i traktowana przede wszystkim jako problem estetyczny, a nie kliniczny. Tymczasem brak leczenia otyłości przekłada się bezpośrednio na ponad 200 powikłań: cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych, zwyrodnień stawów czy depresji. Z każdym rokiem bez realnych zmian, bez wytyczenia ścieżki leczenia, koszty społeczne i ekonomiczne będą coraz większe, a pacjenci – coraz bardziej bezradni. Pacjenci chorzy na otyłość zasługują na taką samą opiekę, jak inni z chorobą przewlekłą. To nie tylko kwestia zdrowia publicznego, ale i szacunku wobec pacjentów – mówi Kelly Redding, Prezes Zarządu, Eli Lilly Polska Sp. z o.o.

Według prognozy NFZ, w związku ze wzrostem rozpowszechnienia choroby otyłościowej pomiędzy 2017 r. a 2025 r., znacznie zwiększy się liczba pacjentów z jej powikłaniami, których najgroźniejszą jest śmierć. Choroba otyłościowa w Polsce jest 4. przyczyną zgonów, odpowiadając w 2019 roku za 57,5 tys. przypadków[6]^,[7].

Etapy ścieżki pacjenta – od rozpoznania do leczenia

Niska świadomość choroby wśród pacjentów i lekarzy wpływa na jej ograniczoną diagnostykę – średni czas rozpoznania to 5 lat[8]. Gdyby choroba była zidentyfikowana wcześnie i skutecznie leczona, jej niektórych konsekwencji można byłoby uniknąć. Podobnie jak złożona i wieloczynnikowa jest choroba otyłościowa, również jej leczenie wymaga indywidualnego spojrzenia. Jak zauważają eksperci, redukcja masy ciała to nie „odchudzanie się”, to proces, który powinien być zaplanowany przez lekarza specjalizującego się w terapii otyłości, który będzie koordynował prace zespołu interdyscyplinarnego. Leczenie choroby otyłościowej opiera się na czterech filarach. Jest to zmiana nawyków żywieniowych, dobranie i zwiększenie odpowiedniej dla stanu pacjenta aktywności ruchowej, terapia behawioralna, farmakoterapia i/lub chirurgia bariatryczna.

Potrzeba systemowych zmian

W obliczu istotnych konsekwencji klinicznych oraz społeczno-ekonomicznych choroby otyłościowej, konieczne jest niezwłoczne opracowanie zintegrowanego, systemowego podejścia do zarządzania nią w Polsce, uwzględniającego jednoczesny rozwój skutecznych strategii profilaktycznych oraz kompleksowego modelu leczenia. Możliwość interdyscyplinarnej terapii choroby daje Warszawskie Centrum Kompleksowego Leczenia Otyłości i Chirurgii Bariatrycznej Szpitala Czerniakowskiego. Tutaj pacjent może liczyć na objęcie indywidualną, kompleksową opieką przez zespół lekarzy różnych specjalności. To miejsce, w którym leczeni są pacjenci kwalifikujący się do operacji bariatrycznej, a także chorzy poddawani terapii zachowawczej.

– Dzięki dynamicznemu postępowi w zakresie nauk medycznych, który dokonał się w ostatnich latach, głównie za sprawą wprowadzenia leków do leczenia otyłości, ale również tam, gdzie dzięki wynikom badań w obszarze chirurgii bariatrycznej wyraźnie wskazano, że leczenie otyłości ma charakter ratujący życie i zdrowie chorych na otyłość, powinniśmy sobie z całą mocą uświadomić, że nie powinniśmy zwlekać z rozpoznaniem tej choroby i podjęciem jej leczenia. Każdy dzień zwłoki może bardzo niekorzystnie wpłynąć na zdrowie i życie pacjentów, a z kolei podjęcie leczenia może się diametralnie przyczynić do poprawy zdrowia, jak również do poprawy jakości życia pacjentów[9] – komentuje dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł, specjalista chirurgii ogólnej i bariatrii, kierownik Warszawskiego Centrum Kompleksowego Leczenia Otyłości i Chirurgii Bariatrycznej, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości.

Pacjenci, bardzo często zagubieni w systemie ochrony zdrowia, potrzebują długoterminowego wsparcia i monitorowania postępów leczenia, które są bardzo ważne dla osiągnięcia celu klinicznego i terapeutycznego. Dlatego tak ważne jest wyznaczenie jasnej ścieżki postępowania, by lekarze rodzinni i lekarze innych specjalności wiedzieli, w jaki sposób zaopiekować się pacjentem na każdym z etapów leczenia choroby.

Europejski Dzień Walki z Otyłością to nie tylko data w kalendarzu – to ważny sygnał alarmowy dla decydentów, środowiska medycznego i całego społeczeństwa. 22 maja powinien być impulsem do realnych zmian: do wprowadzenia formalnej ścieżki pacjenta, zwiększenia dostępu do nowoczesnego leczenia, refundacji terapii oraz przeciwdziałania stygmatyzacji osób z chorobą otyłościową. To dzień, w którym zamiast powielać mity – zacznijmy mówić o faktach. Zamiast odsuwać problem – zacznijmy działać. Bo otyłość to nie wybór. To choroba. I jak każda inna – wymaga leczenia.

O firmie Lilly

Firma Lilly jest przedsiębiorstwem farmaceutycznym wykorzystującym badania naukowe do rozwoju nowych terapii, które wpływają na poprawię życia ludzkiego na całym świecie. Od prawie 150 lat wprowadzamy pionierskie rozwiązania, a nasze leki pomagają obecnie dziesiątkom milionów ludzi. Wykorzystując możliwości biotechnologii, chemii i genetyki medycznej, nasi naukowcy energicznie pracują nad nowymi możliwościami terapeutycznymi, nakierowanymi na rozwiązanie wielu ważnych problemów klinicznych: redefiniując opiekę nad pacjentami z cukrzycą czy chorobą otyłościową oraz ograniczeniem rozwoju ich powikłań. Opracowane przez nas narzędzia terapeutyczne pomagają w walce z chorobą Alzheimera, z niektórymi zaburzeniami immunologicznymi, a najtrudniejsze do leczenia nowotwory umożliwiają przekształcić w choroby, którymi można zarządzać. Każdy nasz krok w kierunku zdrowszego świata motywowany jest przez jedno: poprawę jakości życia milionów ludzi. Przeprowadzamy innowacyjne badania kliniczne odzwierciedlające różnorodność naszego świata oraz dążymy do zapewnienia dostępności leków i przystępności cenowej.