Najważniejszym elementem leczenia AZS jest codzienna pielęgnacja skóry. Emolienty — kremy, maści nawilżające — powinny być stosowane regularnie, co najmniej dwa razy dziennie oraz zawsze po kąpieli. Odbudowa bariery skórnej zmniejsza suchość i swędzenie, a także redukuje liczbę zaostrzeń choroby. Unikanie czynników drażniących, takich jak gorące kąpiele, mydła z zapachem czy kosmetyki z barwnikami, to kolejne kluczowe zalecenia.

Przejście do terapii ogólnoustrojowej i innowacji

Gdy leczenie miejscowe staje się niewystarczające, AZS wymaga leczenia systemowego. W cięższych przypadkach stosuje się leki takie jak cyklosporyna A, metotreksat, azatiopryna czy mykofenolan mofetylu. Fototerapia (np. NB-UVB, UVA1) służy jako ważne uzupełnienie terapii.

Coraz większe znaczenie mają nowoczesne terapie biologiczne oraz inhibitory kinaz JAK. W Polsce w ramach programu lekowego B.124 dostępne są m.in. dupilumab (również dla dzieci od 6. miesiąca życia), tralokinumab, lebrikizumab, oraz inhibitory JAK: upadacytynib, abrocitinib i barycytynib. Terapie te przynoszą zauważalną poprawę już po kilku tygodniach stosowania — zwłaszcza w redukcji świądu, który dla wielu pacjentów jest najbardziej uciążliwym objawem.

Styl życia i czynniki psychospołeczne

Dr Sobolewski zwraca uwagę, że AZS to nie tylko problem skóry. Stres psychiczny, zaburzenia snu, dyskomfort społeczny — to rzeczywistości osób z AZS, które często pozostają pomijane. Stres może prowokować zaostrzenia, osłabiać barierę skórną i pogarszać stan zapalny. W terapii kompleksowej istotna jest więc edukacja pacjentów, wsparcie psychologiczne, techniki redukcji stresu oraz modyfikacje związane z odżywianiem i codzienną higieną.

„Kremy nie wystarczą” — to przesłanie, które dr Piotr Sobolewski jasno formułuje. Atopowe zapalenie skóry wymaga kompleksowego, wieloaspektowego podejścia: codziennej pielęgnacji, terapii miejscowej i ogólnoustrojowej, oraz uwzględnienia stylu życia pacjenta. Nowoczesne leki biologiczne i inhibitory JAK dają realną nadzieję dla osób z cięższym AZS, szczególnie na szybkie złagodzenie świądu i ograniczenie zaostrzeń. Edukacja, wsparcie psychiczne i eliminowanie czynników drażniących to elementy, bez których leczenie nie będzie w pełni skuteczne.

Pacjenci i lekarze powinni wiedzieć, że istnieje szeroki wachlarz opcji terapeutycznych – i że najlepsze efekty osiąga się, gdy te opcje są łączone.

Źródło: PIM MSWiA