Apel 22 organizacji zajmujących się zdrowiem w sprawie ochrony nieletnich przed uzależnieniem od nikotyny
Opublikowane 23 kwietnia 2025
W obliczu narastającej fali uzależnień nikotynowych wśród dzieci i młodzieży, aż 22 organizacje działające na rzecz zdrowia publicznego wystosowały apel do parlamentarzystów o pilne procedowanie zmian legislacyjnych. Nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych ma na celu ograniczenie dostępności e-papierosów i produktów nikotynowych dla osób niepełnoletnich. Sygnatariusze apelu podkreślają, że bez szybkiej reakcji ustawodawczej Polska może stanąć w obliczu poważnego kryzysu zdrowotnego wśród młodego pokolenia. Eksperci alarmują: inicjacja nikotynowa często zaczyna się latem – dlatego nowe regulacje powinny wejść w życie jeszcze przed wakacjami.
Na rozpatrzenie przez Sejm czeka projekt przepisów, które mają ograniczyć używanie papierosów elektronicznych przez ludzi młodych, wprowadzić zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych i pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia, bez względu na to, czy dany produkt zawiera w swoim składzie nikotynę oraz zakazać sprzedaży nieletnim woreczków z nikotyną i płynów beznikotynowych.
– W Polsce z e-papierosów korzysta już średnio co czwarta dziewczyna i co piąty chłopak w wieku od 13 do 15 lat – przypominają autorzy apelu, podkreślając rozmiary szkód spowodowanych przez uzależnienie od nikotyny, liczone w dziesiątkach tysięcy zgonów roczne (według najnowszych danych 57 tysięcy) i dziesiątkach miliardów kosztów ekonomicznych (57 mld zł), spowodowanych wydatkami na leczenie, absencję chorobową czy utracone lata produktywności osób uzależnionych. – Dynamiczny wzrost popularności nowych produktów nikotynowych, szczególnie wśród młodzieży i młodych dorosłych, wskazuje na potrzebę dostosowania polskiej legislacji do szybko zmieniających się warunków rynkowych i nowych zwyczajów konsumenckich – zwracają uwagę.
Prowadzone systematycznie badania naukowe, ale też sondaże opinii udowadniają, że sięganie przez młodych ludzi po produkty niezawierające nikotyny (w tym popularne, smakowe, jednorazowe e-papierosy) jest zaledwie wstępem do uzależnienia od nikotyny, ze wszystkimi tego negatywnymi skutkami.
Prowadzone systematycznie badania naukowe, ale też sondaże opinii udowadniają, że sięganie przez młodych ludzi po produkty niezawierające nikotyny (w tym popularne, smakowe, jednorazowe e-papierosy) jest zaledwie wstępem do uzależnienia od nikotyny, ze wszystkimi tego negatywnymi skutkami.
Popularność e-papierosów wśród dzieci i młodzieży potwierdzają badania ankietowe, przeprowadzane w ostatnich latach w najmłodszych grupach wiekowych. Ich wyniki pokazują, że w grupie wiekowej 13–19 lat codzienne sięganie po te produkty deklaruje co drugi nastolatek, dla blisko połowy tej grupy główne atuty jednorazowych e-papierosów to dostępność (fizyczna i finansowa) oraz atrakcyjne, słodkie smaki. Eksperci wskazują, że rośnie grupa młodych ludzi, którym smakowe e-papierosy zastępują słodycze, duża grupa szuka w nich sposobu na oszukanie łaknienia. Młodzi deklarują też, że wapują ze względów towarzyskich, dla rozrywki, rozładowania emocji, poradzenia sobie ze stresem. Zjawisko wapowania znajduje się tym samym na pograniczu zdrowia somatycznego i psychicznego.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (druk nr 983) jest obecnie notyfikowany w Komisji Europejskiej.
– Wobliczu zagrożeń, którym mają przeciwdziałać planowane przepisy, Fundacja Żyjmy Zdrowo zwraca się do Państwa z apelem o pilne przyjęcie zmian w ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, które mogą uchronić polskie dzieci i młodzież przed uzależnieniem od nikotyny oraz zapobiec dewastacji ich zdrowia – czytamy w apelu, którego autorzy podkreślają, jak ważne jest to, by nowe regulacje weszły w życie jeszcze przed wakacjami. To wtedy najczęściej dochodzi do inicjacji nikotynowej, także poprzez sięganie po produkty beznikotynowe będące wprowadzeniem do eksperymentowania z nikotyną – piszą do parlamentarzystów. Już rok temu minister zdrowia Izabela Leszczyna wyrażała nadzieję, że zakaz, bardziej skutecznie niż obecne przepisy chroniący dzieci i młodzież przed szkodliwymi dla nich produktami i substancjami, uda się
– Wobliczu zagrożeń, którym mają przeciwdziałać planowane przepisy, Fundacja Żyjmy Zdrowo zwraca się do Państwa z apelem o pilne przyjęcie zmian w ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, które mogą uchronić polskie dzieci i młodzież przed uzależnieniem od nikotyny oraz zapobiec dewastacji ich zdrowia – czytamy w apelu, którego autorzy podkreślają, jak ważne jest to, by nowe regulacje weszły w życie jeszcze przed wakacjami. To wtedy najczęściej dochodzi do inicjacji nikotynowej, także poprzez sięganie po produkty beznikotynowe będące wprowadzeniem do eksperymentowania z nikotyną – piszą do parlamentarzystów. Już rok temu minister zdrowia Izabela Leszczyna wyrażała nadzieję, że zakaz, bardziej skutecznie niż obecne przepisy chroniący dzieci i młodzież przed szkodliwymi dla nich produktami i substancjami, uda się
wprowadzić przed wakacjami 2024 roku. To okazało się niemożliwe, ale w tej chwili wszystko jest w rękach posłów i senatorów.
– Brak zdecydowanych działań w zakresie kontroli dostępu do produktów nikotynowych, po które sięgają osoby niepełnoletnie w dłuższej perspektywie doprowadzi do poważnego kryzysu zdrowotnego, w tym jeszcze większego wzrostu liczby zachorowań na nowotwory – przestrzegają autorzy i sygnatariusze apelu.
Do apelu Fundacji Żyjmy Zdrowo przyłączyli się (w kolejności alfabetycznej):
- Federacja Pacjentów Polskich
- Federacja Stowarzyszeń „Amazonki”
- Fundacja Bullerbyn
- Fundacja Dzieciom „Pomagaj”
- Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”
- Fundacja ISKIERKA
- Fundacja Koalicja dla Wcześniaka
- Fundacja Małgosi Braunek „Bądź”
- Fundacja na Rzecz Psychoprofilaktyki Społecznej PRO-FIL
- Fundacja „Nie Widać Po Mnie”
- Fundacja Serce Dziecka
- Fundacja TO SIĘ LECZY
- Fundacja Urszuli Smok „Podaruj Życie”
- Fundacja Zdrowie i Edukacja Ad Meritum
- Fundacja „Pokonaj Raka”
- Fundacja „Serce dla Maluszka”
- Fundusz ZDOLNI
- Instytut Matki i Dziecka w Warszawie
- Ogólnopolska Federacja Onkologiczna
- Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych
- Stowarzyszenie Program Stacja
Źródło: Fundacja Żyjmy Zdrowo
Autor:
Redakcja MedicalPress