Poprawa dostępności do usług i przestrzeni dla osób z niepełnosprawnościami i osób wykluczonych to fundament sprawiedliwości społecznej

Opublikowane 12 września 2024
Poprawa dostępności do usług i przestrzeni dla osób z niepełnosprawnościami i osób wykluczonych to fundament sprawiedliwości społecznej
W związku z nadchodzącym Międzynarodowym Dniem Kwestii Przystosowania i Dostępności, obchodzonym 15 września - rozmawiamy z Andrianem Andrzejewskim, członkiem zarządu Karkonoskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych (KSON) i członkiem Rady Organizacji Pozarządowych ds. Prezydencji Polski w Radzie UE, na temat potrzeby tworzenia dostępnych przestrzeni i usług dla osób z niepełnosprawnościami. - Przede wszystkim każdy człowiek, niezależnie od swojego stanu zdrowia czy zdolności, ma prawo do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym i ekonomicznym. Dostępność jest tutaj podstawą zapewnienia równych szans i umożliwia osobom z niepełnosprawnościami, osobom wykluczonym pełne wykorzystanie ich potencjału. Dodatkowo, dostępność pomaga osobom z niepełnosprawnościami zachować godność i niezależność, zamiast polegać na innych, mogą samodzielnie korzystać z przestrzeni publicznej i cyfrowych zasobów, co oczywiście wpływa na jakość ich życia. - mówi Andrzejewski.


Jakie obszary w przestrzeni publicznej wymagają największych zmian, aby dostosować otoczenie do osób z niepełnosprawnościami i osób wykluczonych?
Prawdę mówiąc, ciężko jest określić konkretne obszary w przestrzeni publicznej, które wymagają największych zmian, ponieważ jest tak wiele kryteriów i zmiennych różnicujących poszczególne miejsca, że nie sposób jest jednoznacznie wskazać, gdzie te braki będą największe. Przykładem mogą być choćby urzędy, które w większych miastach będą zdecydowanie bardziej dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami i osób wykluczonych niż mniejsze miasta, które często korzystają z budynków zabytkowych, wiekowych i mają trudności z dostosowaniem tych miejsc. Podobnie sprawa ma się z komunikacją. Komunikacja miejska w większych miastach, wyposażona w nowoczesną flotę autobusów niskopodłogowych, jest bardziej dostępna niż komunikacja międzymiastowa, ta dalekobieżna, gdzie te autobusy często nie są dostosowane i nie umożliwiają takiego komfortowego dostępu osobom z niepełnosprawnościami, jak np. osobom poruszającym się na wózkach.

A więc tutaj tych czynników jest tak dużo, że jako audytor powiem, że każdy przypadek powinniśmy rozważać indywidualnie ze względu na właśnie różnorodność architektoniczną i różnorodność rozwiązań, które są stosowane. Chyba nie jesteśmy w stanie przeprowadzić szybkiej zmiany i dostosować otoczenia, tak, żeby zniwelować wszystkie bariery.

Dostępność architektoniczna i cyfrowa wciąż stanowi dużą barierę dla osób z niepełnosprawnościami i osób wykluczonych - jak temu przeciwdziałać? Dlaczego jest to takie ważne?
Przeciwdziałanie barierom w dostępności architektonicznej i cyfrowej wymaga skoordynowanych działań na różnych poziomach. Przede wszystkim powinniśmy wprowadzić i egzekwować standardy dostępności w projektowaniu nowych i modernizacji już istniejących budynków oraz przestrzeni publicznych. Wdrażanie standardów i promocja projektowania uniwersalnego połączona z edukacją różnych grup mających wpływ na kształtowanie naszego otoczenia, będzie w efekcie prowadzić do bardziej inkluzywnych decyzji projektowych.

Dlaczego jest to tak ważne? Przede wszystkim każdy człowiek, niezależnie od swojego stanu zdrowia czy zdolności, ma prawo do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, kulturalnym i ekonomicznym. Dostępność jest tutaj podstawą zapewnienia równych szans i umożliwia osobom z niepełnosprawnościami, osobom wykluczonym pełne wykorzystanie ich potencjału. Dodatkowo, dostępność pomaga osobom z niepełnosprawnościami zachować godność i niezależność, zamiast polegać na innych, mogą samodzielnie korzystać z przestrzeni publicznej i cyfrowych zasobów, co oczywiście wpływa na jakość ich życia. No i musimy też pamiętać, że ułatwienie dostępu do infrastruktury i informacji sprzyja integracji społecznej. Pozwala na budowanie więzi i zmniejsza wykluczenie społeczne, a więc to dostępne środowisko jest tak na dobrą sprawę kluczem do budowy inkluzywnego społeczeństwa, w którym każdy będzie miał swoje miejsce. Przeciwdziałanie barierom  architektonicznym i cyfrowym nie jest tylko kwestią techniczną, jak może się wydawać, ale jest przede wszystkim kwestią etyczną.
Można powiedzieć, że dostępność jest fundamentem takiej sprawiedliwości społecznej i równości. Wszyscy niezależnie od swoich zdolności, ograniczeń, powinni mieć dostęp do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym.

Instytucje publiczne jak i placówki prywatne mają wymóg dostosowania swoich usług i przestrzeni do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, osób starszych i wykluczonych. Znają Państwo najlepiej obszar funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami oraz osób wykluczonych. Jaką ofertę wsparcia w tym zakresie ma KSON dla takich instytucji?
Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych od lat działa na rzecz poprawy jakości życia osób z niepełnosprawnościami, seniorów i osób wykluczonych społecznie. Jako organizacja posiadamy dogłębną wiedzę na temat potrzeb tych osób, oferujemy szerokie wsparcie zarówno instytucjom publicznym, jak i prywatnym, które chcą dostosować swoje usługi, przestrzenie do wymogów dostępności. Przeprowadzamy audyty przestrzeni architektonicznych, dzięki którym możemy ocenić ich dostępność dla osób z niepełnosprawnościami, osób starszych i na podstawie tych analiz dostarczamy też szczegółowe rekomendacje dotyczące zmian, które mogą poprawić dostępność i komfort użytkowania.

Oferujemy też audyty stron internetowych i aplikacji, aby upewnić się, że są one zgodne ze standardami i wytycznymi WCAG 2.2 i dostępne dla wszystkich użytkowników. Oprócz tego organizujemy szkolenia dla personelu instytucji publicznych i prywatnych, które podnoszą świadomość na temat potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych i wykluczonych. Uczymy, jak komunikować się z tymi grupami, jak dostosowywać usługi oraz reagować na ich specyficzne potrzeby, jak włączyć empatię w proces projektowania usług czy przestrzeni. Organizujemy kampanie informacyjne, które mają na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Dzięki naszym kampaniom i współpracy z mediami docieramy do szerokiego grona odbiorców. Jako KSON jesteśmy partnerem oferującym wsparcie w procesie dostosowania do wymogów dostępności. Od tych pierwszych kroków związanych z audytami i diagnozą sytuacji wspieramy w realizacji działań zwiększających dostępność.

Jak można zgłosić się do organizacji w celu przeprowadzenia audytu i przygotowania rekomendacji?
Każda instytucja, organizacja czy przedsiębiorstwo może się do nas zgłosić zarówno telefonicznie, jak i mailowo lub odwiedzić nas w siedzibie czy w jednym z naszych oddziałów. Wszystkie informacje są dostępne na naszej stronie internetowej www.kson.pl

W ostatnich dniach został Pan powołany w skład Rady Organizacji Pozarządowych ds. Prezydencji Polski w Radzie UE. Będzie Pan reprezentował głos KSON i osób z niepełnosprawnościami - jakie są Państwa cele i postulaty w obszarze dostępności?
Powołanie do Rady jest dla nas ogromnym wyróżnieniem i odpowiedzialnością. Nasze cele w obszarze dostępności opierają się na dążeniu do stworzenia społeczeństwa inkluzywnego. Działania Rady jako organu, który będzie wspierał i opiniował, nie są jeszcze do końca ustalone, natomiast chcemy być głosem osób z niepełnosprawnościami, głosem, który będzie dążył do ujednolicenia przepisów i działań, które wesprą proces tej transformacji i poprawy dostępności w Polsce.


źródło: Redakcja Medicalpress