Otyłość jest epidemią XXI wieku. Liczba chorych stale i dynamicznie wzrasta. W Polsce na otyłość choruje już ponad 8 milionów dorosłych Polaków, zajmujemy też niechlubne 5. miejsce na świecie pod względem liczby dzieci z nadmierną masą ciała. Dane są szczególne alarmujące w kontekście wpływu choroby otyłościowej na nasze zdrowie. Jest to jedyna choroba, która prowadzi do ponad 200 różnych powikłań, takich jak m.in. cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, a nawet nowotwory. Wg danych OECD do 2050 r. średnia długość życia w Polsce zmniejszy się w jej wyniku o cztery lata - to drugi najgorszy wynik na świecie. Prognozuje się, że w ciągu najbliższych 30 lat wydatki związane z nadwagą i otyłością oraz wynikającymi z nich powikłaniami, wyniosą ponad 4% PKB Polski[1].

Wzrost liczby chorych zaobserwowany na przestrzeni ostatnich lat ma realny wpływ na wydłużanie kolejek do różnych specjalistów. Bardzo często powikłania otyłości są traktowane jako niezależne jednostki chorobowe. Nie leczy się otyłości jako głównej choroby, a jedynie jej skutki – liczne powikłania. Istnieje duża potrzeba działań nakierowanych na edukację społeczeństwa, ale również samych lekarzy w obszarach profilaktyki, diagnostyki oraz leczenia choroby otyłościowej– komentuje prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański, Katedra i Zakład Leczenia Otyłości, Zaburzeń Metabolicznych oraz Dietetyki Klinicznej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Prezes Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości (PTLO).

Aby zainicjować szczerą rozmowę na temat choroby otyłościowej, w ramach tegorocznej edycji kampanii zaplanowana została wystawa plenerowa zdjęć jej Bohaterów. W dniach od 7 do 21 czerwca 2022 roku będzie można ją obejrzeć w Galerii Plenerowej przy ul. Agrykola w warszawskich Łazienkach Królewskich. Następnie od 21 czerwca do 5 lipca 2022 roku ekspozycję będzie można obejrzeć na Krakowskim Przedmieściu przy Kościele Akademickim św. Anny.

Wystawa prezentuje sylwetki czterech Bohaterów kampanii, chorujących na otyłość, którzy dzięki udziałowi w inicjatywie opowiadają swoje historie, chcąc zachęcić inne osoby chorujące na otyłość do podjęcia działania i rozpoczęcia rozmowy z lekarzem, wiedząc jak trudne jest to wyzwanie. Bohaterami są Agnieszka Liszkowska-Hała, trenerka fitness oraz działaczka społeczna, Cezary Żak, aktor, Justyna Mazur, podcasterka, a także Adam Gajewski, informatyk. 3. edycja kampanii niesie za sobą przesłanie skierowane do wszystkich osób chorujących na otyłość, ale i do ogółu społeczeństwa, pokazując że otyłość to choroba, w przypadku której, dzięki pomocy lekarza oraz wdrożeniu skoordynowanego planu terapeutycznego we współpracy z dietetykiem, psychologiem i fizjoterapeutą można skutecznie leczyć tę poważną chorobę i jednocześnie zapobiegać rozwojowi wielu powikłań zdrowotnych otyłości.

Jestem przykładem tego, że otyłość nie wybiera. Samotne zmaganie się z chorobą nie prowadzi do niczego, a gdyby nie moja dociekliwość i nieugiętość w poszukiwaniu odpowiedniej diagnozy nigdy nie poznałabym przyczyny swoich dolegliwości. Dzięki skierowaniu się po pomoc do lekarza oraz poddaniu się specjalistycznym badaniom usłyszałam diagnozę – otyłość spowodowana problemami gospodarki hormonalnej. Jako osoba aktywna fizycznie i dbająca o zdrowie był to dla mnie szok, ale od tego momentu mogliśmy podjąć celowane działania – opowiada Bohaterka kampanii, Agnieszka Liszkowska-Hała.

Obecny system ochrony zdrowia nie posiada usystematyzowanej listy praw pacjenta chorującego na otyłość. Chcąc wspomóc osoby chore w ramach 3. edycji kampanii „Porozmawiajmy szczerze o otyłości” zostanie przygotowana „Karta praw chorego na otyłość”. Głównym celem jest przede wszystkim wyodrębienie z całego katalogu praw pacjenta takich, które są najbliższe problemom chorych na otyłość. Dokument powinien stać się realnym wsparciem dla pacjentów z otyłością podczas korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w Polsce.

Misją Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej jest wspieranie rozwiązań systemowych ukierunkowanych na poprawę sytuacji pacjentów oraz oddziaływanie na kształtowanie prozdrowotnych postaw Polaków. Dane epidemiologiczne dotyczące otyłości w naszym kraju jasno pokazują, że mamy do czynienia z jej rosnącą skalą. Podstawowym celem, który przyświecał będzie tworzeniu „Karty praw chorego na otyłość” jest edukacja samych pacjentów oraz środowiska medycznego. Jesteśmy zobowiązani do tego, by podnosić jakość życia pacjentów poprzez uświadamianie o diagnostyce i możliwościach leczenia, a także o tym, że każdemu pacjentowi, niezależnie od masy ciała wynikającej z otyłości, należy się  szacunek i zrozumienie – komentuje Igor Grzesiak, wiceprezes Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.

Dokument będzie zawierał 10 podstawowych praw  pacjenta, które nie tylko są dla niego gwarantem uzyskania pomocy, ale również zobowiązaniem personelu medycznego oraz placówek zdrowotnych do ich respektowania. 

Potrzebujemy rozwiązań systemowych, budowy jasnego i klarownego systemu otwartego na chorych na otyłość. Stale spotykam się z kwestionowaniem konieczności leczenia otyłości, nie wspominając już o chirurgii bariatrycznej, która nadal często jest traktowana jako zabieg estetyczny, a nie operacja ratująca życie chorego. Nikt nie kwestionuje leczenia cukrzycy, a przecież w 90% przypadków jest ona efektem choroby otyłościowej. Pacjenci powinni mieć dostęp do informacji, dokąd się zgłosić, aby uzyskać kompleksową diagnostykę i leczenie choroby otyłościowej oraz być świadomymi obowiązujących ich praw i możliwości leczenia zgodnego ze współczesną wiedzą medyczną i osiągnięciami w tym zakresie – zwraca uwagę dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości (PTLO) oraz kierownik Warszawskiego Centrum Kompleksowego Leczenia Otyłości i Chirurgii Bariatrycznej w Szpitalu Czerniakowskim w Warszawie.

Dieta i aktywność fizyczna są ważnym elementem terapii otyłości. Jednak u większości pacjentów nie są wystarczające, aby skutecznie zredukować i utrzymać masę ciała. W przypadku innych schorzeń sposób odżywiania stanowi dodatek do zaleceń lekarza, w pierwszej kolejności dobiera się terapię farmakologiczną odpowiednią do stanu zdrowia pacjenta. Jak pokazują badania zrealizowane w ramach kampanii „Porozmawiajmy szczerze o otyłości” 87% Polaków chcąc zredukować masę ciała w pierwszej kolejności swoje kroki kieruje do dietetyka[2].

Zmiana sposobu żywienia dostosowana do stanu zdrowia pacjenta to nieodzowny element terapii choroby otyłościowej, jednak musimy pamiętać, że stanowi ona pewien element w procesie terapeutycznym, którym zawsze powinien kierować lekarz. Chorzy na otyłość w pierwszej kolejności powinni zgłosić się do lekarza oraz zostać poddani kompleksowej diagnostyce. Po tym etapie wraz z całym zespołem terapeutycznym, w którego skład powinien wchodzić lekarz, dietetyk, psycholog i fizjoterapeuta można przygotować skuteczny skoordynowany plan terapeutyczny dla chorego – komentuje dr Wanda Baltaza, dietetyk kliniczny.