Honorowi dawcy krwi i przeszczepów z dodatkowymi uprawnieniami. Rzecznik przypomina o przysługujących prawach

Opublikowane 23 czerwca 2025
Honorowi dawcy krwi i przeszczepów z dodatkowymi uprawnieniami. Rzecznik przypomina o przysługujących prawach
Krew to lek, którego nie da się wyprodukować. Przeszczep może być jedyną szansą na życie. W Światowym Dniu Krwiodawcy i w kontekście rosnącej potrzeby transplantacji, Rzecznik Praw Pacjenta przypomina o szczególnych uprawnieniach przysługujących honorowym dawcom krwi oraz zasłużonym dawcom przeszczepów. To wyraz społecznego uznania, ale też konkretne wsparcie w systemie ochrony zdrowia.
Cisi bohaterowie systemu zdrowia

Bezinteresowna postawa dawców krwi i przeszczepów codziennie ratuje życie tysięcy pacjentów. „Dawcy krwi i szpiku to cisi bohaterowie naszego systemu ochrony zdrowia. Ich bezinteresowna postawa ratuje życie tysięcy pacjentów każdego roku. Przywileje, które im przysługują, są wyrazem społecznego uznania, ale przede wszystkim formą wsparcia i zachęty do dalszego niesienia pomocy” – podkreśla Bartłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta.

Jak dodaje: „Państwo ma obowiązek nie tylko chronić zdrowie obywateli, ale także doceniać tych, którzy aktywnie je ratują.”
Jakie uprawnienia przysługują honorowym dawcom krwi?

Każda osoba, która oddała krew bezpłatnie i została zarejestrowana w Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa, może korzystać m.in. z:

  • zwolnienia z pracy w dniu oddania krwi oraz w dniu następnym (z zachowaniem prawa do wynagrodzenia),

  • zwrotu kosztów przejazdu do jednostki publicznej służby krwi,

  • posiłku regeneracyjnego (najczęściej w formie 9 czekolad),

  • ulgi podatkowej za darowiznę krwi (według przelicznika dla 1 litra oddanej krwi lub osocza),

  • ekwiwalentu pieniężnego w przypadku dawców rzadkich grup oraz dawców poddanych specjalnym procedurom (np. uodpornieniu).


Tytuł „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi” przysługuje kobietom, które oddały co najmniej 5 litrów krwi, i mężczyznom – minimum 6 litrów. Osoby te mają dodatkowe prawa:

  • korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością,

  • prawo do bezpłatnych leków refundowanych (w zakresie wskazanym w ustawie),

  • zniżki (lub darmowe przejazdy) w komunikacji miejskiej – na podstawie przepisów lokalnych władz.


Uprawnienia dla Zasłużonych Dawców Przeszczepów

Osoby, które zdecydowały się na oddanie narządów lub szpiku, mają analogiczne prawa jak zasłużeni dawcy krwi. Przysługują im m.in.:

  • prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej poza kolejnością,

  • zwrot kosztów wyżywienia, zakwaterowania i przejazdów związanych z procedurą,

  • pełnopłatne dni wolne w czasie badań i zabiegów,

  • bezpłatne leki refundowane,

  • legitymacja potwierdzająca status dawcy przeszczepu.


Co oznacza „korzystanie poza kolejnością”?

Dawcy korzystający z opieki zdrowotnej poza kolejnością nie muszą czekać na świadczenie zgodnie z listą oczekujących. Termin wizyty lub zabiegu powinien zostać wyznaczony w możliwie najkrótszym czasie, np. w AOS – do 7 dni roboczych. Nie oznacza to udzielenia świadczenia w dniu zgłoszenia, ale termin powinien być ustalony priorytetowo.

Jak skorzystać z przysługujących uprawnień?

Warunkiem jest posiadanie odpowiedniego dokumentu: Legitymacji Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi lub Zasłużonego Dawcy Przeszczepu. Uprawnienia obowiązują zarówno w placówkach publicznych, jak i niektórych niepublicznych, które mają umowę z NFZ.

Rzecznik Praw Pacjenta zachęca osoby uprawnione do korzystania z przysługujących im praw oraz apeluje do personelu medycznego o ich bezwzględne respektowanie. W razie wątpliwości pomoc można uzyskać, dzwoniąc na bezpłatną infolinię: 800 190 590 (czynna całą dobę, 7 dni w tygodniu).

Źródło: RPP
Autor: Redakcja MedicalPress
Powiązane hasła: #honorowi-dawcy-krwi #dawcy-przeszczepów #zasłużony-dawca-krwi #prawa-pacjenta #Rzecznik-Praw-Pacjenta #Bartłomiej-Chmielowiec #system-ochrony-zdrowia #uprawnienia-pacjentów #krwiodawstwo #transplantologia #opieka-zdrowotna-poza-kolejnością #leki-refundowane #ulgi-dla-dawców #komunikacja-miejska #świadczenia-zdrowotne #prawa-dawców #zasłużony-dawca-przeszczepu #NFZ #zdrowie-publiczne