EHDS ukierunkowany jest na poprawę jakości i dostępności oraz bezpieczeństwa danych zdrowotnych obywateli EU, co ma skutkować poprawą jakości opieki zdrowotnej oraz wspierać rozwój medycyny, w tym przyspieszyć rozwój innowacji. Projekt ma także promować międzynarodową współpracę w dziedzinie zdrowia i badań naukowych.

W praktyce przepisy EHDS mają dawać pacjentom prawo dostępu do ich osobistych danych zdrowotnych w różnych systemach opieki zdrowotnej w UE i umożliwić pracownikom służby zdrowia dostęp do danych dotyczących ich pacjentów ściśle w oparciu o to, co jest niezbędne do leczenia. Dostęp będzie obejmował elektroniczne recepty, diagnostykę obrazową i wyniki badań laboratoryjnych.

Utworzenie EHDS uzyskało duże poparcie. Za jej wprowadzeniem głosowało 445 posłów PE, 142 wyraziło sprzeciw, a 39 głosujących wstrzymało się od głosu. Tymczasowe porozumienie oczekuje na formalne zatwierdzenie przez Radę. Po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE, wejdzie w życie dwadzieścia dni później i zostanie w pełni wdrożone w ciągu następnych dwóch do sześciu lat, w zależności od kategorii danych.

Na jakie wyzwania odpowiada EHDS?

W 2020 roku na konferencji “Przyszłość Europy”, Parlament Europejski został zobowiązany przez obywateli do pracy nad efektywnym systemem wymiany danych medycznych oraz do strategicznego wykorzystania danych i sztucznej inteligencji do postępu w ochronie zdrowia. Pandemia COVID-19 uwypukliła, jak pilną potrzebą jest digitalizacja danych medycznych i dostęp do nich nie tylko w kraju zamieszkania, lecz także np. w czasie podróży do innych krajów Unii Europejskiej lub przy konieczności skonsultowania wyników badań z lekarzem-specjalistą z zagranicy.

EHDS ukierunkowany jest na poprawę jakości i dostępności danych zdrowotnych obywateli EU, co ma także wspierać rozwój medycyny, w tym przyspieszyć rozwój innowacji. W tym momencie badacze napotykają wiele przeszkód prawnych i technologicznych w dotarciu do danych medycznych, przez co badania trwają dłużej i są droższe. Projekt ma także promować międzynarodową współpracę w dziedzinie zdrowia i badań naukowych. Dzięki temu Unia Europejska ma być coraz bardziej konkurencyjna pod tym względem do USA czy krajów azjatyckich. Szacuje się, że dzięki EHDS w ciągu 10 lat Unia Europejska oszczędzi nawet do 5,4 mld EURO na badaniach naukowych.

Czy EHDS oznacza dodatkowe obowiązki dla lekarzy?

Polski startup medyczny CliniNote uczestniczy w projektach mających na celu opracowanie technologii umożliwiających praktyczną implementację założeń EHDS.

– Nasze doświadczenia wskazują, że kluczowym aspektem wdrożenia EHDS będzie wypracowanie efektywnych metod gromadzenia danych medycznych, zwłaszcza tych tworzonych przez lekarzy i personel medyczny. Oczekiwane podniesienie jakości i zakresu udostępnianych danych w ramach EHDS nie może obciążać dodatkowo personelu medycznego, co w konsekwencji byłoby niekorzystne dla pacjentów – mówi Robert Ługowski, CEO CliniNote.

– W CliniNote podkreślamy znaczenie wykorzystania innowacyjnych technologii wspierających personel medyczny w procesie tworzenia danych medycznych. Powstaje nowa kategoria narzędzi umożliwiających tzw. strukturyzowanie tekstów, która ma na celu podniesienie efektywności pracy z notatkami medycznymi, przy jednoczesnym zapewnieniu pozyskiwania bardzo wysokiej jakości danych w tym samym momencie, bez dodatkowych nakładów – dodaje Ługowski.

Ochrona danych

System EHDS pozwoli pacjentom na dostęp do ich danych zdrowotnych i zarządzanie nimi elektronicznie, nawet między granicami UE. Umożliwi on pracownikom sektora zdrowia przeglądanie danych pacjentów niezbędnych do ich leczenia. Praktyka ta określana jako „primary use” (pl. pierwotne wykorzystanie).

W przypadku „secondary use” (pl. wtórne wykorzystanie) badacze czy instytucje publiczne zajmujące się zdrowiem, które w swoim badaniu wykażą interes publiczny, będą mogły uzyskać dostęp do ogromnej ilości zanonimizowanych danych np. na temat rzadkich chorób. Określone zostaną rygorystyczne zabezpieczenia prywatności regulujące przetwarzanie i udostępnianie wrażliwych informacji. Konieczna będzie także możliwość wycofania zgody na przetwarzanie danych medycznych obywatela UE.

Przygotowania Polski do wdrożenia EHDS

Każdy kraj będzie miał 2 do 6 lat na przygotowanie swojej infrastruktury pod możliwość transgranicznego dzielenia się danymi dotyczącymi zdrowia. Polska jako jeden z 10 krajów członkowskich przystąpiła już testowo do programu MyHealth@EU, w ramach którego wymagane jest posługiwanie się systemem eRecept i wprowadzenie skróconych cyfrowych kart zdrowia pacjenta.

Polska inwestuje także w rozwój cyfrowej infrastruktury zdrowotnej, tworząc 18 Regionalnych Centrów Medycyny Cyfrowej (RCMC), które są zaprojektowane jako węzły gromadzenia i udostępniania danych medycznych. W trosce o najwyższą jakość i standaryzację gromadzonych danych, wymogiem przy RCMC jest zapewnienie systemu informatycznego, takiego jak na przykład CliniNote, który umożliwi strukturyzację danych wprowadzanych do HIS.

źródło: CliniNote