Lipoproteina(a) – mała cząsteczka, duże znaczenie

Opublikowane 02 grudnia 2025

Lipoproteina(a) to cząsteczka tłuszczowo-białkowa krążąca we krwi. Strukturalnie przypomina „zwykły” LDL – tzw. „zły cholesterol” – lecz zawiera dodatkowy element - apolipoproteinę(a). To właśnie ten składnik nadaje lipoproteinie(a) unikatowe właściwości i odróżnia ją od innych typów lipoprotein.

Jakie znaczenie ma oznaczenie poziomu lipoproteiny(a) przy określaniu ryzyka sercowo-naczyniowego u pacjenta oraz co ta informacja mówi lekarzowi i pacjentowi?

Mimo szerokiej wiedzy na temat czynników ryzyka chorób układu krążenia, takich jak palenie, otyłość, nadciśnienie czy podwyższony poziom cholesterolu, wciąż zdarzają się przypadki chorób serca u osób, które nie mają tych klasycznych obciążeń. – Dlatego coraz częściej pacjenci zwracają się do nas o zbadanie poziomu lipoproteiny(a) – mówi Artur Gabrysiak, specjalista medycyny laboratoryjnej, American Heart of Poland.

Czym jest lipoproteina(a) i dlaczego jej oznaczenie jest ważne?

Najważniejszą cechą lipoproteiny(a) jest silne uwarunkowanie jej poziomu przez geny. Oznacza to, że dieta czy aktywność fizyczna mają ograniczony wpływ na jej stężenie. Można prowadzić zdrowy styl życia, a mimo to mieć wysoki poziom lipoproteiny(a). – Badania wskazują, że podwyższone stężenie lipoproteiny(a) zwiększa ryzyko miażdżycy i przyspiesza odkładanie się blaszek w tętnicach – wyjaśnia Artur Gabrysiak – i może być przyczyną niewydolności serca nawet u osób z prawidłowym poziomem cholesterolu LDL.

W efekcie podwyższone stężenie lipoproteiny(a) wiąże się z większym ryzykiem: zawału serca, udaru mózgu i miażdżycy tętnic kończyn dolnych. Szacuje się, że ok. 80% populacji ma lipoproteinę(a) na prawidłowym poziomie. Pozostała część populacji często nie ma świadomości ryzyka, jakie niesie jej podwyższone stężenie, ponieważ oznaczenie tego parametru nie należy jeszcze do standardowej diagnostyki chorób sercowo-naczyniowych, takiej jak lipidogram. – Dlatego warto, aby każdy choć raz w życiu wykonał to badanie – podkreśla specjalista medycyny laboratoryjnej AHP – tym bardziej że poziom lipoproteiny(a) jest stały przez całe życie.

Prawidłowe wartości lipoproteiny(a)

Warto wiedzieć, że osoby, u których wystąpiły choroby układu krążenia mimo braku klasycznych czynników ryzyka, często mają podwyższony poziom lipoproteiny(a).

Prawidłowa wartość tego parametru to: <30 mg/dl (75 nmol/l) – wartości prawidłowe, 30–50 mg/dl (75–125 nmol/l) – umiarkowane ryzyko, >50–180 mg/dl (125–450 nmol/l) – duże ryzyko, >180 mg/dl (>450 nmol/l) – bardzo duże ryzyko.

Badanie poziomu lipoproteiny(a) to proste narzędzie, które może znacząco pomóc w ocenie ryzyka chorób układu krążenia. Choć wiele osób nigdy o nim nie słyszało, jego znaczenie w diagnostyce sercowo-naczyniowej z roku na rok rośnie. Jeśli więc w rodzinie zdarzały się choroby serca, warto zapytać lekarza o możliwość wykonania tego badania. Od początku maja 2025 r., w ramach programu „Moje Zdrowie”, finansowanego przez NFZ można nawet otrzymać rozszerzony pakiet badań laboratoryjnych, który obejmuje oznaczenie poziomu lipoproteiny (a).

źródło: AHOP

Autor: Redakcja MedicalPress

Powiązane hasła: #lipoproteina #lipoproteinaa #kardiologia #cholesterol #lipidogram #zdrowie #medicalpress