Światowy Dzień Raka Płuca: więcej nadziei, lepsza opieka, nowe standardy

Opublikowane 01 sierpnia 2025

1 sierpnia, w Światowym Dniu Raka Płuca, uwaga całego świata kieruje się ku jednej z najpoważniejszych onkologicznych diagnoz. Rak płuca niezmiennie pozostaje jednym z największych wyzwań medycyny – zarówno pod względem liczby zachorowań, jak i zgonów. Ale dziś – inaczej niż jeszcze dekadę temu – coraz częściej towarzyszy mu nie tylko statystyka, ale także konkretna nadzieja.

W Polsce właśnie kończą się prace nad nowym modelem organizacji opieki onkologicznej w raku płuca i innych nowotworach klatki piersiowej. Model ten nosi nazwę Lung Cancer Unit (LCU) i – jak podkreślają eksperci – może oznaczać prawdziwy przełom.

„W ramach Lung Cancer Unit pacjenci będą mieli dostęp do pełnej, zaawansowanej diagnostyki, w tym badań obrazowych, patomorfologicznych i molekularnych, która jest niezbędna do trafnego rozpoznania i doboru optymalnej terapii. Leczenie obejmie wszystkie dostępne metody: chirurgię, terapię systemową (taką jak chemioterapia, immunoterapia czy terapie celowane) oraz radioterapię” – mówi dr hab. n. med. Beata Jagielska, dyrektor Narodowego Instytutu Onkologii i przewodnicząca Krajowej Rady Onkologicznej.

Model LCU ma łączyć nie tylko wszystkie kluczowe komponenty terapii, ale także wprowadzić zintegrowaną opiekę po zakończeniu leczenia. To m.in. rehabilitacja onkologiczna i poradnictwo przeciwnikotynowe – nieodzowne nie tylko w profilaktyce pierwotnej, ale także w ograniczaniu ryzyka nawrotów.

„Jednym z filarów LCU są także systemy monitorujące realizację procedur i ich zgodność z aktualnymi, międzynarodowymi wytycznymi klinicznymi. Dzięki temu możliwe będzie nie tylko uporządkowanie dotychczasowych działań, ale przede wszystkim zapewnienie pacjentom równego i szybkiego dostępu do skutecznego leczenia, bez względu na miejsce zamieszkania” – podkreśla prof. Maciej Krzakowski, kierujący Kliniką Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej w NIO oraz Konsultant Krajowy w Dziedzinie Onkologii Klinicznej. I dodaje: „To jeden z najważniejszych kroków w stronę nowoczesnej, zintegrowanej onkologii – skoncentrowanej na pacjencie, opartej na danych i wysokiej jakości, a także nastawionej na długofalowy efekt terapeutyczny”.

Rak płuca przez wiele lat był postrzegany niemal wyłącznie jako konsekwencja palenia tytoniu. Dziś wiadomo, że choroba ta dotyka także osoby niepalące. W grupie pacjentów rośnie liczba osób z mutacjami genetycznymi, które można leczyć za pomocą terapii celowanych. Immunoterapia daje nadzieję na skuteczną walkę z nowotworem także w bardziej zaawansowanych stadiach choroby. Kluczowy warunek? Wczesna i trafna diagnoza oraz dostęp do interdyscyplinarnego zespołu specjalistów.

Taką możliwość stwarza obecnie trwający w Polsce pilotaż Programu Wczesnego Wykrywania Raka Płuca. Choć został wydłużony do końca 2025 roku i działa już w 26 ośrodkach, jego największym wyzwaniem pozostaje niska zgłaszalność. Tymczasem dzięki zastosowaniu niskodawkowej tomografii komputerowej możliwe jest wykrycie zmian chorobowych na bardzo wczesnym etapie – jeszcze zanim wystąpią jakiekolwiek objawy.

Ministerstwo Zdrowia, dostrzegając potencjał pilotażu, skierowało program do oceny Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT). Celem jest jego stałe włączenie do świadczeń gwarantowanych, co zapewni trwałość programu i dostępność dla większej liczby osób z grupy ryzyka.

1 sierpnia to dobry moment, by przypomnieć o objawach, które powinny niepokoić: przewlekłym kaszlu, duszności, bólu w klatce piersiowej czy chrypce. To także okazja, by powiedzieć jasno – profilaktyka ma znaczenie. Rzucenie palenia w każdym wieku przynosi korzyści, a regularne badania to szansa na wykrycie choroby, zanim będzie za późno.

Współczesna onkologia coraz częściej daje pacjentom z rakiem płuca coś, czego przez lata im brakowało – perspektywę długiego życia. Ale to, czy stanie się ono powszechną rzeczywistością, zależy nie tylko od technologii i medycyny. Zależy także od naszej świadomości, decyzji i odwagi, by działać zanim będzie za późno.

Źródło: NIO

Ekspert: Maciej Krzakowski

Autor: Redakcja MedicalPress