Podczas Forum Zdrowia Dzieci eksperci podkreślali, że system opieki pediatrycznej stoi przed równoległymi wyzwaniami: od koordynacji opieki na styku POZ, AOS i lecznictwa szpitalnego, przez narastającą skalę chorób cywilizacyjnych u dzieci, po kryzys zdrowia psychicznego i rosnące potrzeby w zakresie profilaktyki i wczesnych interwencji. W trakcie debat wiele miejsca poświęcono analizie tego, co działa w obecnym systemie oraz identyfikacji obszarów, które wymagają pilnych inwestycji organizacyjnych i finansowych. Interdyscyplinarna agenda, obejmująca m.in. neonatologię, pediatrię, edukację zdrowotną, bezpieczeństwo dzieci i zdrowie publiczne, stworzyła okazję do wymiany wiedzy między środowiskami, które na co dzień pracują z najmłodszymi i ich opiekunami.

– Forum Zdrowia Dzieci powstało z potrzeby stworzenia przestrzeni, w której różne środowiska pracujące na rzecz zdrowia najmłodszych mogą spotkać się i rozmawiać o tej szczególnej grupie pacjentów. Wierzymy, że tylko interdyscyplinarne podejście łączące wiedzę kliniczną, perspektywę systemową i doświadczenia praktyków, daje szansę na realne wzmocnienie opieki pediatrycznej w Polsce. Dzisiejsze debaty pokazały, jak wiele wyzwań wymaga wspólnej pracy, ale też jak duży potencjał współpracy już istnieje – podkreśliła Klara Klinger, redaktorka naczelna Rynku Zdrowia.

Jak zorganizować opiekę pediatryczną w Polsce?

Sesja inauguracyjna „Dziecko w systemie opieki zdrowotnej – co działa, co wymaga zmiany?” wyznaczyła kierunek dalszych dyskusji i zaakcentowała konieczność strategicznego podejścia do organizacji opieki pediatrycznej w Polsce. Ekspertki uczestniczące w debacie podjęły dyskusję o kluczowych obszarach wymagających wzmocnienia: skutecznej koordynacji opieki specjalistycznej, rehabilitacji i lecznictwa szpitalnego, poprawie dostępności świadczeń oraz stabilnym finansowaniu wysokiej jakości usług dla najmłodszych. Wskazywano także na znaczenie inwestycji systemowych, które realnie przełożą się na bezpieczeństwo i jakość opieki.

Prof. dr hab. n. med. Teresa Jackowska, prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, kierownik Kliniki Pediatrii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, ordynator Klinicznego Oddziału Pediatrycznego Szpitala Bielańskiego w Warszawie, podkreśliła, że bilanse zdrowia dziecka, mimo iż formalnie nieobowiązkowe w świetle zapisów ministerialnych, są świadczeniem wymaganym przez kontrakt z NFZ i powinny być realizowane jakościowo. Zwróciła uwagę na konieczność stworzenia spójnego systemu monitorowania losów zdrowotnych dziecka, opartego na danych gromadzonych na indywidualnym koncie pacjenta.

– Każdy lekarz powinien zobaczyć, czy pacjent, który się zgłosił, ma rejestrowane zdarzenia medyczne, czyli szczepienia, bilanse zdrowia, jak również wizyty w czasie choroby. Taki system pozwoliłby wykrywać dzieci niewidoczne dla systemu aż do momentu rozpoczęcia edukacji oraz skuteczniej prowadzić opiekę nad pacjentami z chorobami przewlekłymi, szczególnie w okresie przejścia do opieki dla dorosłych – powiedziała.

Drugim kluczowym obszarem jej wystąpienia była konieczność poprawy monitorowania szczepień, w tym szczepień obowiązkowych i zalecanych. Ekspertka wskazała na duże różnice regionalne w poziomie wyszczepienia oraz na zaniedbania wypełniania elektronicznej karty szczepień przez lekarzy.  

– Zadajmy sobie pytanie: dlaczego warmińsko-mazurskie ma poziom zaszczepienia 95%, a lubelskie 80%? Bieżący, rzetelny nadzór nad szczepieniami jest warunkiem bezpieczeństwa zdrowotnego najmłodszych i wymaga pilnych zmian systemowych – zauważyła.

W konkluzji wskazała, że zarówno w zakresie bilansów zdrowia, jak i szczepień potrzebne są pilne, kompleksowe działania oraz jasne standardy wdrożenia, oparte na rekomendacjach krajowych i międzynarodowych towarzystw pediatrycznych.

Dr n. ekon. Małgorzata Gałązka-Sobotka, dziekan Łazarski Executive Education, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, ekspert w Pracodawcy RP, jednoznacznie wskazała, że stan zdrowia dzieci i młodzieży staje się jednym z najpoważniejszych wyzwań rozwojowych państwa, które powinno być traktowane nie tylko jako element polityki zdrowotnej, lecz fundamentalny filar polityki publicznej. Podkreśliła, że kryzys demograficzny, w połączeniu z narastającymi problemami zdrowotnymi kolejnych młodych pokoleń, tworzy realne zagrożenie dla przyszłości społecznej i gospodarczej kraju. Zwróciła uwagę na brak spójnego systemu zdrowia publicznego, który mógłby przeciwdziałać wieloczynnikowym zagrożeniom. Według ekspertki zdrowie najmłodszych zależy od stylu życia, sytuacji rodzinnej, jakości środowiska szkolnego, infrastruktury, polityki żywieniowej i reklamowej, a także od wpływu mediów. Dlatego nie wystarczą interwencje ograniczone do systemu ochrony zdrowia; konieczne są działania równoległe i holistyczne, obejmujące wszystkie obszary życia dziecka.

– Przyszłość Polski będzie zależała od tego, na ile będziemy w stanie uzbroić państwo w silne instrumenty zdrowia publicznego, edukacji, profilaktyki, odpowiedzialnej polityki żywnościowej, polityki reklamowej, polityki medialnej. Tylko i wyłącznie równoległe oddziaływanie na wiele podsystemów życia i rozwoju dziecka i młodzieży będzie dawało nam spektakularne efekty. Inaczej będziemy się mierzyć wyłącznie z konsekwencjami zaniechań – apelowała.

Marta Golbik, posłanka na Sejm RP, przewodnicząca Sejmowej Komisji Zdrowia, podkreśliła, że zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży jest dziś jednym z najpilniejszych wyzwań społecznych, a zarazem obszarem, w którym widać najwięcej zagrożeń i zaniedbań. Zwróciła uwagę, że choć debata publiczna często koncentruje się na zdrowiu dorosłych, to potrzeby najmłodszych wciąż nie otrzymują odpowiedniej uwagi, mimo że problemy psychiczne i fizyczne są ze sobą nierozerwalnie powiązane. Ekspertka zaakcentowała również, że proces stanowienia prawa w obszarze zdrowia dzieci jest zderzeniem wiedzy eksperckiej, głosów społecznych oraz interesów gospodarczych, a politycy muszą balansować pomiędzy tymi presjami. Jednocześnie wskazała, że w sprawach dotyczących ochrony zdrowia najmłodszych istnieje ponadpartyjna zgoda – co potwierdziły m.in. prace nad ustawą o dostępie do pomocy psychologicznej dla dzieci od 13. roku życia. Istotną część jej wypowiedzi stanowiła diagnoza luk systemowych, które dotyczą szczególnie braku współpracy międzyresortowej (edukacja, zdrowie, polityka społeczna), ograniczonego przepływu informacji o dziecku pomiędzy instytucjami oraz braku mechanizmów płynnego przejścia młodego człowieka z systemu pediatrycznego do opieki dla dorosłych.

– System nie ma informacji pełnej o dziecku i to jest duży problem. I tu nas czeka mnóstwo pracy, bo niby wszyscy już zdają sobie sprawę, że to jest potrzebne, ale jeszcze nie wiemy, jak to mądrze ułożyć – tak, by instytucje mogły ze sobą współpracować, a jednocześnie nie naruszać praw i prywatności dziecka – wskazała.

Szczególnie poruszający był głos Moniki Hornej-Cieślak, Rzeczniczki Praw Dziecka, która zwróciła uwagę na ważny aspekt edukacji zdrowotnej:
– I mamy paradoksalną sytuację, kiedy są naprawdę realizowane świetne działania, mówię o edukacji zdrowotnej - oczywiście ubolewam, że nie jest obowiązkowa - ale znowu: jest to dla dzieci, a dzieci nie decydują. Tak naprawdę zgodnie z prawem, my jako dorośli mamy obowiązek wysłuchać zdania dziecka i uwzględnić jego rozsądne życzenia. Czy to życzenie dziecka, w mojej ocenie rozsądne, zostało uwzględnione? Nie zostało – podkreślała.

Wskazała również na inne sygnały płynące bezpośrednio od młodzieży, m.in. na problem niekontrolowanej dostępności alkoholu online:

– To młodzi sami alarmują: „nie chcemy takiej dostępności alkoholu, jest większa niż za czasów naszych rodziców“. Świadomość młodych rośnie szybciej niż reakcja dorosłych czy ustawodawców.

Jednym z najważniejszych wyzwań, które zaznaczyła RPD, jest konieczność zmiany kształtu rozmowy z młodymi ludźmi – zwłaszcza w dobie, gdy coraz częściej kierują swoje pytania o zdrowie do sztucznej inteligencji:
– To dla nas, dorosłych, ogromne wyzwanie: zmienić styl komunikacji, być bardziej obecnym, empatycznym i otwartym, zanim przegra się rywalizację o relację z młodym człowiekiem… ze sztuczną inteligencją, która nie powinna pełnić roli doradcy w sprawach zdrowia psychicznego, bo nie jest na takim poziomie, żeby udzielać w 100 procentach właściwych odpowiedzi – przekonywała RPD.

Początek życia i wczesny rozwój: fundament przyszłego zdrowia

Eksperci zgodnie podkreślali, że pierwsze lata życia decydują o dalszym funkcjonowaniu dziecka, a system opieki musi nadążać za rosnącą wiedzą medyczną i potrzebami najmłodszych. Dużo miejsca poświęcono jakości opieki neonatologicznej i organizacji wsparcia w pierwszych dobach i tygodniach życia – od świadczeń POZ, przez bilanse rozwojowe, po dostęp do obowiązkowych badań przesiewowych. Szczególną uwagę zwrócono na wczesne interwencje rozwojowe, które, jeśli wdrażane odpowiednio wcześnie, pozwalają zapobiegać narastaniu zaburzeń i znacząco poprawiają rokowania dzieci. Paneliści dyskutowali o wyzwaniach związanych z diagnozowaniem autyzmu, ADHD czy zaburzeń mowy oraz wskazywali, że szybkość reakcji systemu i ścisła współpraca specjalistów mają kluczowe znaczenie dla dalszego zdrowia dziecka.

Trudne diagnozy i choroby przewlekłe: znaczenie komunikacji i koordynacji

Jednym z najmocniej wybrzmiewających tematów Forum była rola komunikacji na linii lekarz–rodzina. Specjaliści podkreślali, że w obszarze chorób przewlekłych, rzadkich i genetycznych, sama diagnoza to dopiero początek drogi – równie ważne są wsparcie emocjonalne rodziców, partnerska rozmowa o terapiach i rokowaniach oraz jasne prowadzenie przez kolejne etapy leczenia. Dużo uwagi poświęcono również narastającej skali chorób cywilizacyjnych u dzieci: otyłości, cukrzycy typu 2 i zaburzeń metabolicznych. Dyskusje koncentrowały się na stylu życia, diecie i stresie, ale także na znaczeniu wytycznych klinicznych, edukacji rodzin i interdyscyplinarnego leczenia, które łączy pracę pediatrów, dietetyków, psychologów i fizjoterapeutów. Eksperci wskazywali, że bez spójnej koordynacji opieki trudno będzie zahamować rosnące obciążenia zdrowotne najmłodszych.

Profilaktyka i edukacja zdrowotna: inwestycja, która się zwraca

Sesje poświęcone profilaktyce pokazały jednoznacznie: zapobieganie chorobom, edukacja zdrowotna i budowanie dobrych nawyków od najmłodszych lat to inwestycje, które realnie wzmacniają przyszłe pokolenia. Analizie poddano skuteczność programów realizowanych w szkołach i przedszkolach, podkreślając rolę placówek edukacyjnych jako miejsc, które nie tylko uczą, ale także monitorują dobrostan dzieci i reagują na pierwsze niepokojące sygnały. Wiele uwagi poświęcono szczepieniom – zarówno obowiązkowym, jak i zalecanym – wskazując na rolę rzetelnej edukacji rodziców w obliczu dezinformacji. W dyskusjach wybrzmiał również temat tworzenia lokalnych inicjatyw prozdrowotnych, które dzięki współpracy NGO, samorządów i partnerów biznesowych mogą być skutecznie skalowane i wprowadzane do kolejnych środowisk.

Zdrowie wzroku: odpowiedź na wyzwania ery ekranów

Rosnąca ekspozycja dzieci na urządzenia ekranowe stała się jednym z głównych punktów dyskusji w sesji poświęconej zdrowiu wzroku. Eksperci przypominali, że wady refrakcji i zaburzenia widzenia mają bezpośredni wpływ na rozwój emocjonalny, edukacyjny i społeczny najmłodszych, a szybkie wykrycie nieprawidłowości znacząco poprawia rokowania. Podkreślano znaczenie badań przesiewowych, a także nierówności w dostępie do okulistów między dużymi ośrodkami a mniejszymi miejscowościami. Wskazywano również na potencjał nowych technologii diagnostycznych, które ułatwiają wczesne wykrywanie wad wzroku oraz mogą stanowić wsparcie dla praktyki klinicznej. W ramach debaty wiele uwagi poświęcono także problemowi nadmiernego korzystania z telefonów i tabletów.

Bezpieczeństwo i dobrostan psychiczny: wspólna odpowiedzialność systemu i społeczności

Dyskusje dotyczące bezpieczeństwa i zdrowia psychicznego dzieci pokazały, jak wielowymiarowe jest to wyzwanie. Eksperci mówili o ochronie najmłodszych w domu, w placówkach edukacyjnych i przestrzeni publicznej, a także o rosnącej potrzebie edukowania rodzin w zakresie rozpoznawania sygnałów kryzysu. Ważną częścią rozmów była rola służb ratunkowych, policji i lokalnych instytucji w sytuacjach nagłych oraz znaczenie procedur, które pozwalają szybko reagować na zachowania ryzykowne czy przemoc rówieśniczą. Podkreślano, że troska o dobrostan psychiczny to nie tylko działania interwencyjne – równie ważne jest budowanie odporności emocjonalnej, poczucia bezpieczeństwa i umiejętności radzenia sobie ze stresem. Paneliści wskazywali, że tylko spójne podejście systemowe, połączone z codzienną uważnością dorosłych, może skutecznie wspierać najmłodszych.

I Forum Zdrowia Dzieci odbyło się 10 grudnia 2025 roku w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach.

Organizatorem wydarzenia jest Grupa PTWP, wydawca portalu rynekzdrowia.pl oraz inicjator debat i wydarzeń dla branży medycznej, w tym Kongresu Wyzwań Zdrowotnych, Forum Rynku Zdrowia oraz Forum Zdrowia Kobiet.  Współorganizatorem oraz partnerem merytorycznym wydarzenia jest Polskie Towarzystwo Pediatryczne.

Więcej informacji jest dostępnych na stronie: https://www.forumzdrowiadzieci.pl/2025/pl/

Zapraszamy do odwiedzenia: www.ptwp.pl  

Źródło: Komunikat Prasowy