W Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym im. Fryderyka Szopena w Rzeszowie (USK w Rzeszowie), we współpracy z Politechniką Rzeszowską im. Ignacego Łukasiewicza, przeprowadzono pierwsze w Polsce dwie operacje częściowej nefrektomii z użyciem robota chirurgicznego i śródoperacyjnej wizualizacji 3D wspomaganej sztuczną inteligencją (AI). Nowatorska technologia oparta na rozszerzonej rzeczywistości (AR) pozwala odwzorować trójwymiarową mapę naczyń, guzów i innych struktur pacjenta bezpośrednio na obraz endoskopowy. Dzięki temu chirurg zyskuje „rentgenowski” wgląd w to, co znajduje się pod powierzchnią tkanek.

– To przełom, szczególnie w onkologii – w operacjach takich jak częściowa nefrektomia technologia ta pozwala na bardziej precyzyjne wyznaczenie granic resekcji, skrócenie czasu niedokrwienia oraz lepsze zachowanie zdrowej tkanki – tłumaczy lek. Jakub Kempisty, pełnomocnik dyrektora ds. Podkarpackiego Centrum Chirurgii Robotycznej w USK w Rzeszowie. – Podczas operacji, którą miałem przyjemność przeprowadzić z wykorzystaniem systemu wizualizacji trójwymiarowej opartej na algorytmach sztucznej inteligencji, rozszerzona rzeczywistość pozwoliła mi lepiej ocenić głębokość guza i przebieg naczyń krwionośnych – bez zasłaniania kluczowych narzędzi operacyjnych.

Zabiegi zrealizowano w ramach międzynarodowej współpracy z Uniwersytetem w Leuven, ORSI Academy oraz zespołami inżynierskimi z Politechniki Rzeszowskiej i Uniwersytetu Rzeszowskiego. Podczas dwóch częściowych nefrektomii wykorzystano zaawansowaną platformę AR i system robotyczny-

– Dotychczas kliniczne zastosowanie tej technologii było ograniczone przez trudność w synchronizacji modeli 3D z ruchomą tkanką i ryzyko zasłaniania narzędzi chirurgicznych przez wizualizację. Przeprowadzone w Rzeszowie operacje skutecznie rozwiązały oba te problemy – mówi Marco Mezzina, inżynier z ORSI Academy i doktorant Katholieke Universiteit Leuven w Belgii. – Wierzę, że to doświadczenie zaowocuje dalszą współpracą przy kolejnych projektach klinicznych i badawczych.

Zrealizowane operacje potwierdzają, że zaawansowane narzędzia AI i AR mogą znaleźć praktyczne i bezpieczne zastosowanie w salach operacyjnych.

– Udział pracowników Katedry Fizyki i Inżynierii Medycznej Politechniki Rzeszowskiej w tym projekcie to doskonała okazja do podzielenia się naszym doświadczeniem inżynierskim na rzecz rozwoju nowoczesnych zastosowań technologii w medycynie – twierdzi dr hab. Czesław Jasiukiewicz, prof. PRz, Dziekan Wydziału Matematyki i Fizyki Stosowanej Politechniki Rzeszowskiej. – To także szansa na współpracę w międzynarodowym zespole badawczym i na wspólne działania nad rozwojem najnowszych technologii związanych z rozszerzoną rzeczywistością, które mogą realnie wpłynąć na poprawę jakości opieki zdrowotnej.

USK w Rzeszowie stawia na rozwój nowoczesnych technologii w medycynie. Placówka aktywnie uczestniczy w międzynarodowych projektach badawczo-klinicznych i wprowadza rozwiązania, które wyznaczają przyszłość chirurgii robotycznej.

– Te operacje to nie tylko duży krok technologiczny, ale także praktyczny dowód na to, że nasz ośrodek może być miejscem testowania i wdrażania rozwiązań, które zmieniają standardy leczenia. To także ogromna zasługa zespołu – zarówno klinicznego, jak i inżynierskiego – uważa Marcin Rusiniak, dyrektor USK w Rzeszowie.

Operacje w rzeszowskim USK to przede wszystkim dowód, że robotyka i sztuczna inteligencja mogą już dziś bezpiecznie wspierać skomplikowane zabiegi onkologiczne w Polsce. System obrazowania 3D zapewnił chirurgom „rentgenowski” wgląd w to, co niewidoczne gołym okiem, co przekłada się na większą precyzję, zachowanie zdrowych tkanek i skrócony czas niedokrwienia.