Półpasiec to choroba, na którą narażonych jest nawet 90% populacji dorosłych Polaków. Wywołuje go wirus varicella zoster – ten sam, który odpowiada m. in. za zachorowania na ospę wietrzną. Ryzyko zachorowania na półpasiec dotyczy wyłącznie tych osób, które przeszły ospę wietrzną. Po jej przechorowaniu wirus najczęściej przechodzi w stan uśpienia, pozostając w zwojach rdzeniowych. W większości przypadków zakażenie pierwotne wywołuje odporność, a więc chroni przed dalszym zakażeniem czy reaktywacją wirusa. Zdarza się jednak, szczególnie w przypadku zaburzenia bądź obniżenia odporności, że dochodzi do reaktywacji groźnego drobnoustroju i zachorowania na półpasiec.

Choroba ta często objawia się zajęciem dermatomów na tułowiu i widocznymi pęcherzykami. Charakterystyczne zmiany skórne zmieniają się w czasie – pojawiające się w pierwszym tygodniu pęcherzyki przyjmują formę krost (drugi tydzień), a następnie strupów (trzeci i czwarty). Chorzy mogą odczuwać ból czy świąd, może również dochodzić do zakażeń. W przypadku rozdrapywania strupów z powodu swędzenia wzrasta ryzyko pojawiania się blizn skórnych po ustąpieniu objawów. Przebieg choroby można podzielić na 3 fazy: prodromalną, ostrą i przewlekłą. Ostatnia dotyka od 5% do 30% pacjentów, a doświadczany przez nich ból odczuwany jest miesiącami, czasem latami. Możliwe powikłania półpaśca to np. neuralgia popółpaścowa, półpasiec oczny, uszny, rozsiany, krwotoczny czy zgorzelinowy, ale istnieje również wiele innych, poważnych powikłań zachorowania. Co więcej, przechorowanie półpaśca nie gwarantuje uzyskania trwałej odporności. Choroba może nawracać, zwłaszcza u osób z zaburzeniami odporności.

Głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na półpasiec jest wiek. Ryzyko zachorowania gwałtownie wzrasta po 50. roku życia. Ponadto wirus może reaktywować się w stanach obniżonej odporności, np. towarzyszących innym chorobom – choćby nowotworowym, ale także wielu innym. Od 1 stycznia 2024 r. w Polsce dla pacjentów z określonymi chorobami, którzy są w wieku powyżej 65. roku życia dostępna jest częściowo refundowana szczepionka na półpasiec. Szczepienie jest podstawową metodą profilaktyki w tej jednostce chorobowej.

- Europejski Tydzień Wiedzy o Półpaścu to doskonała okazja, by edukować pacjentów z grup ryzyka, jak np. pacjenci onkologiczni, na temat tej choroby. Dlatego przygotowaliśmy kompleksowe materiały informacyjne w ramach kampanii „Onkopomocnik – wiedza jest ważna”. Jak wiadomo, nowotwór i leczenie onkologiczne mają istotny wpływ na układ odpornościowy, a to właśnie w sytuacji obniżenia odporności ryzyko zachorowania na półpasiec wzrasta. Na szczęście to jedna z tych chorób, przed którymi możemy chronić się dzięki szczepieniom.

Pomimo pewnego sukcesu refundacyjnego, wciąż widzimy potrzebę zwiększenia dostępu do szczepień przeciwko półpaścowi poprzez np. obniżenie kryterium wieku oraz zapewnienie bezpłatnego dostępu do szczepień. Pod każdym względem, także finansowym, korzystniejsze jest zapobieganie chorobom niż późniejsze ich leczenie.  Profilaktyka to inwestycja w zdrowsze społeczeństwo, dlatego liczymy na szerszy dostęp do szczepień przeciwko półpaścowi dla naszych pacjentów – powiedziała Anna Kupiecka, Prezes Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej.

Obchody Europejskiego Tygodnia Wiedzy o Półpaścu potrwają w dniach od 26 lutego do 3 marca 2024 r. Więcej informacji na temat półpaśca, przebiegu choroby, jej powikłań, czynników ryzyka czy możliwości profilaktyki dostępnych jest na portalu Onkopomocnik: